พุทธบูรณาการพัฒนาภาวะผู้นำที่มีความฉลาดทางอารมณ์สำหรับความยั่งยืนขององค์กร

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ ดังนี้ (1) เพื่อวิเคราะห์ระดับระหว่างการบูรณาการภาวะผู้นำที่มีความฉลาดทางอารมณ์และหลักพุทธธรรม (2) เพื่อได้ข้อมูลความฉลาดทางอารมณ์เชิงพุทธสำหรับผู้นำองค์กร และ (3) เพื่อนำเสนอรูปแบบของการบูรณาการ เพื่อพัฒนาภาวะผู้นำที่มีความฉลาดทางอารมณ์ด้วยหลักพุทธธรรม สำหรับความยั่งยืนขององค์กร  การวิจัยเป็นแบบผสานวิธี ระหว่างการวิจัยเชิงเชิงคุณภาพและการวิจัยเชิงปริมาณ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามเก็บข้อมูลจากกลุ่มผู้นำหรือผู้บังคับบัญชาและผู้ใต้บังคับบัญชาของผู้นำในองค์กรภาครัฐ/รัฐวิสาหกิจและองค์กรภาคเอกชนในกรุงเทพมหานครและปริมณฑล ขนาดตัวอย่าง กำหนดขนาดตัวอย่างในการวิจัยครั้งนี้ใช้วิธีการของ Taro Yamane ซึ่งหากจำนวนประชากรตั้งแต่ 500,000 คนขึ้นไป ที่ความเชื่อมั่น 95 %  จะได้จำนวนตัวอย่างเท่ากับ 400 ตัวอย่าง  วิเคราะห์ข้อมูล โดยการหา ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)  โดยใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์วิเคราะห์สถิติสำเร็จรูป 

ผลการวิจัยพบว่า ระดับการรับรู้ของผู้นำโดยภาพรวมเกี่ยวกับพุทธบูรณาการพัฒนาภาวะผู้นำที่มีความฉลาดทางอารมณ์สำหรับความยั่งยืนขององค์กร ทั้ง 4 ด้านมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก ภาวะผู้นำด้านการตระหนักรู้ในตนเอง  (Self  Awareness) พบว่าผู้นำที่มีความฉลาดทางอารมณ์มีความเป็นผู้รู้จักตน รู้บทบาทหน้าที่ความรับผิดชอบ มีความพยายาม   มีความมั่นใจในงาน และมีการพิจารณาด้วยใจที่เป็นธรรม ซึ่งส่งผลให้เกิดความยั่งยืนขององค์กร ภาวะผู้นำด้านความสามารถในการจัดการอารมณ์ของตนเอง (Self  Management)พบว่าผู้นำที่มีความฉลาดทางอารมณ์ควรมีความมุ่งมั่นต่อสิ่งที่รู้จักชุมชน  และรู้จักประมาณ สามารถวางใจเป็นกลาง เข้าใจและควบคุมความรู้สึกของตนเอง รวมถึงมีความสามารถในการรับฟังข้อคิดเห็นของผู้อื่น ภาวะผู้นำด้านการตระหนักรู้ทางสังคม (Social Awareness) พบว่าผู้นำที่มีความฉลาดทางอารมณ์ควรทำประโยชน์แก่ส่วนรวม มีความเป็นผู้รู้จักเหตุ และความเป็นผู้รู้จักผล และควรทำประโยชน์แก่ส่วนรวม ภาวะผู้นำด้านการมีความสามารถในการจัดการความสัมพันธ์ (Relationship Management) พบว่าผู้นำที่มีความฉลาดทางอารมณ์ควรทำตัวเสมอต้นเสมอปลาย ไม่หยิ่งยโสโอหังและเป็นผู้รู้จักบุคคล มีมนุษย์สัมพันธ์ที่ดีกับคนทุกระดับในองค์กร มีความรู้จักพิจารณาหาเหตุผล (วิมังสา) และมองด้วยใจที่เป็นธรรม (อุเบกขา) อีกทั้งยังควรมีความรักที่จะทำในสิ่งที่ถูกต้อง (ฉันทะ) และเป็นผู้รู้จักบุคคล (ปุคคลัญญุตา) พร้อมที่จะเปิดใจกว้าง