การศึกษาบริบททางสังคมและวัฒนธรรมกับการดารงอยู่ของพระพุทธศาสนาในเขตชายแดนใต้ : ศึกษากรณีพื้นที่ในจังหวัดปัตตานี

Chanit Chooluean

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาถึงบริบททางสังคมและวัฒนธรรมของชาวไทยพุทธกับการดารงอยู่ของพระพุทธศาสนา 2) เพื่อศึกษาถึงผลกระทบจากเหตุการณ์ความไม่สงบที่มีต่อสังคมและวัฒนธรรมของชาวไทยพุทธและการดารงอยู่ของพระพุทธศาสนา และเพื่อศึกษาถึงแนวทางการแก้ไขและพัฒนาเพื่อการดารงอยู่ได้ของพระพุทธศาสนาในจังหวัดปัตตานี โดยเป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพใช้วิธีการเก็บข้อมูลด้วยการสังเกต สัมภาษณ์และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า บริบททางสังคมและวัฒนธรรมของชาวไทยพุทธซึ่งได้กาหนดไว้ 3 ด้านในงานวิจัยเรื่องนี้ คือ ด้านสังคมและการดารงชีพ ด้านวัฒนธรรมประเพณี และด้านการศึกษาทางพระพุทธศาสนาของชาวไทยพุทธมีบทบาทสาคัญอย่างยิ่งในการส่งเสริมพระพุทธศาสนาให้สามารถดารงอยู่ได้ในจังหวัดปัตตานี ซึ่งพระพุทธศาสนาเองก็มีส่วนสาคัญที่ทาให้ทั้ง 3 ด้านนี้ดาเนินไปได้เหมือนกันนั่นคือต่างก็อยู่ในฐานะเป็นปัจจัยหนุนเนื่องให้ต่างฝ่ายต่างอยู่ได้ อนึ่งจากการศึกษาถึงผลกระทบจากเหตุการณ์ความไม่สงบที่มีต่อสังคมและวัฒนธรรมของชาวไทยพุทธยังพบอีกว่า ด้านสังคมและการดารงชีพ ชาวไทยพุทธไม่สามารถดาเนินชีวิตได้ตามปกติเช่นแต่ก่อน มีความหวาดระแวงถึงอันตรายจากการถูกทาร้าย ด้านวัฒนธรรมประเพณี พบว่าไม่สามารถจัดกิจกรรมทางวัฒนธรรมประเพณีได้อย่างสะดวกไม่มีความมั่นใจในความปลอดภัยและด้านการศึกษาทางพระพุทธศาสนาก็พบว่าเหตุการณ์ความรุนแรงในพื้นที่ได้ส่งผลกระทบต่อการศึกษาทางพุทธศาสนาโดยเฉพาะการศึกษาสายพระปริยัติธรรมเป็นอย่างมาก สานักเรียนหรือโรงเรียนพระปริยัติธรรมต้องปิดทาการเพราะขาดผู้บวชเรียนด้วยเหตุที่มีความหวั่นเกรงถึงความไม่ปลอดภัยในชีวิต ในด้านแนวทางการแก้ไขและพัฒนา ได้แบ่งเป็น 3 ด้าน คือด้านนโยบายของรัฐ ซึ่งผลการวิจัยพบว่ารัฐมีนโยบายในการดูแลสวัสดิภาพของคนในพื้นที่ในระดับที่น่าพอใจ เช่น มีระบบ รักษาความปลอดภัยให้กับชุมชนหรือกลุ่มคนที่มีความเสี่ยง มีสวัสดิการ มีการชดเชยแก่ผู้ประสบเหตุ เป็นต้น ในขณะที่ด้านกลุ่มชาวพุทธ ผลการวิจัยพบว่าชาวพุทธในพื้นที่ต้องการให้สังคมชาวไทยพุทธเองมีความสามัคคีเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน และรัฐควรเข้ามามีบทบาทในการช่วยเหลือชาวพุทธอย่างเข้มข้น และด้านสุดท้ายคือด้านส่วนตัวผู้วิจัยที่มีความคิดเห็นว่าชาวไทยพุทธควรมีความกล้าหาญที่จะแสดงออกทางสังคมเพื่อเรียกร้องความไม่เป็นธรรมที่เกิดกับกลุ่มตน ควรมีความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันในทุกกิจกรรม