บุพปัจจัยที่ส่งผลต่อการดำเนินชีวิตอย่างเป็นสุขของคนวัยเกษียณในจังหวัดกระบี่
คำสำคัญ:
คุณค่าแและประโยชน์ที่รับรู้, สภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัย, กิจกรรมทางกายภาพและปฏิสัมพันธ์ทางสังคม, ความเป็นอยู่ที่ดีของผู้สูงอายุ, คนวัยเกษียณบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบุพปัจจัยที่ส่งผลต่อการดำเนินชีวิตอย่างเป็นสุขของคนวัยเกษียณในจังหวัดกระบี่ โดยใช้แบบจำลองสมการโครงสร้าง กลุ่มตัวอย่างคือคนวัยเกษียณในจังหวัดกระบี่ จำนวน 300 คน ซึ่งได้มาจากการสุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน เครื่องมือวิจัยเป็นแบบสอบถามมาตรส่วนลิเคิร์ท 5 ระดับ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์โมเดลสมการโครงสร้าง (SEM) ผลการวิจัยพบว่า ตัวแปรแฝงทั้งหมดมีระดับความคิดเห็นอยู่ในระดับมาก และแบบจำลองโครงสร้างเชิงสาเหตุที่พัฒนาขึ้นมีความสอดคล้องกับข้อมูลเชิงประจักษ์เป็นอย่างดี จากการประเมินความสอดคล้องของโมเดลพบว่ามีค่าไคสแควร์สัมพัทธ์ (c2/df) = 2.724, RMSEA = 0.076, CFI = 0.958, GFI = 0.920 และ NFI = 0.935 ซึ่งผ่านเกณฑ์มาตรฐานทั้งหมด ผลการวิเคราะห์อิทธิพลแสดงว่า การรับรู้คุณค่าและประโยชน์ (PVB) การสร้างทัศนคติ (ATF) และสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัย (LIE) มีอิทธิพลทางตรงต่อกิจกรรมทางกายภาพและปฏิสัมพันธ์ทางสังคม (PAS) อย่างมีนัยสำคัญ และทั้งสี่ปัจจัยนี้มีอิทธิพลทางตรงต่อความเป็นอยู่ที่ดี (WBE) โดยปัจจัย ATF มีอิทธิพลรวมสูงสุดต่อ WBE (β = 0.325) นอกจากนี้ PAS ยังทำหน้าที่เป็นตัวแปรส่งผ่านอิทธิพลทางอ้อมของ PVB, ATF และ LIE ไปยัง WBE อีกด้วย แบบจำลองนี้สามารถอธิบายความแปรปรวนของความเป็นอยู่ที่ดีได้ร้อยละ 39 ผลการศึกษานำไปสู่การพัฒนา “แบบจำลองความเป็นอยู่ที่ดี” ซึ่งเป็นกรอบแนวทางสำหรับการวางแผนนโยบายและการออกแบบบริการเพื่อส่งเสริมคุณภาพชีวิตคนวัยเกษียณอย่างยั่งยืน อย่างไรก็ตาม งานวิจัยนี้มีข้อจำกัดด้านพื้นที่ศึกษาที่เก็บข้อมูลเฉพาะในจังหวัดกระบี่ ซึ่งอาจมีบริบททางสังคมและวัฒนธรรมที่แตกต่างจากพื้นที่อื่น ผลการศึกษาจึงควรนำไปประยุกต์ใช้อย่างระมัดระวัง
เอกสารอ้างอิง
Chao, S. F., and Wu, Y. Y. (2023). Life adjustment and meaning reconstruction in retirement. Journal of Aging Studies. Advance online publication.
Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika, 16(3), 297–334.
Department of Health Service Support. (2024). Report on the situation of the elderly. Ministry of Public Health. (in Thai)
Department of Provincial Administration. (2023). Population statistics from civil registration (Monthly). Bureau of Registration Administration. (in Thai)
Fishbein, M., and Ajzen, I. (1975). Belief, attitude, intention, and behavior: An introduction to theory and research. Addison-Wesley.
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., and Anderson, R. E. (2010). Multivariate data analysis. 7th ed. Prentice Hall.
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., and Anderson, R. E. (2014). Multivariate data analysis. 7th ed. Pearson Education Limited.
Hair, J. F., Ringle, C. M., and Sarstedt, M. (2011). PLS-SEM: Indeed a silver bullet. Journal of Marketing Theory and Practice, 19(2), 139-152.
Hossain, M. Z., et al. (2023). Multidimensional well-being in later life: A systematic review. Ageing and Society.
Huta, V., and Waterman, A. S. (2014). Eudaimonia and its distinction from hedonia: Developing a classification and terminology for understanding conceptual and operational definitions. Journal of Happiness Studies, 15(6), 1425–1456.
Jackson, D. L. (2003). Revisiting sample size and number of parameter estimates: Some support for the N:q hypothesis. Structural Equation Modeling, 10(1), 128–141.
Jarutach, T., and Lertpradit, S. (2020). The influence of living environment on the quality of life of the elderly in Thailand. Journal of Population and Social Studies. Advance online publication. (in Thai)
Jiang, L. (2023). Application of Structural Equation Modeling (SEM) in Social Gerontology: A Practical Guide. Springer.
Kline, R. B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling. 4th ed. Guilford Press.
Krabi Provincial Statistical Office. (2025). Population Data of Krabi Province. (in Thai)
Lawton, M. P. (2020). Environment and aging. In C. Eisdorfer (Ed.), Annual review of gerontology and geriatrics (Vol. 9). Springer.
Likert, R. (1932). A technique for the measurement of attitudes. Archives of Psychology, 22(140), 1–55.
Office of the National Economic and Social Development Council (NESDC). (2023). Report on the Situation of the Thai Elderly. Office of the Prime Minister, Thailand.
Phongphit, S., et al. (2023). Perceived value and life satisfaction of the elderly in Thai retirement communities. Journal of Applied Gerontology. Advance online publication. (in Thai)
Pollution Control Department (PCD). (2023). Air Quality Report for Krabi Provi nce. Ministry of Natural Resources and Environment, Thailand.
Rowe, J. W., and Kahn, R. L. (2021). Successful aging 2.0: Conceptual expansions for the 21st century. The Journals of Gerontology: Series B, 76(2), e36–e47. https://doi.org/10.1093/geronb/gbaa152
Sawadsri, K. (2024). Perceived value, service quality, and satisfaction of elderly consumers in Thailand. Asian Journal of Business Research. Advance online publication.
Schumacker, R. E., and Lomax, R. G. (2010). A beginner's guide to structural equation modeling. 3rd ed. Routledge.
Seligman, M. E. P. (2011). Flourish: A visionary new understanding of happiness and well-being. Free Press.
Srithongchai, N., and Chansatitporn, N. (2022). Meaning in life and psychological well-being among Thai elderly. Journal of Health Research. Advance online publication.
United Nations. (2023). World Population Prospects: The 2022 Revision. Department of Economic and Social Affairs, Population Division.
Wang, Y., Li, J., and Zhang, H. (2024). The synergistic effect of physical activity and social participation on older adults’ well-being. Journal of Aging and Health. Advance online publication.
World Health Organization (WHO). (2021). Global report on ageing and health. WHO Press.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารนวัตกรรมและการจัดการ
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
โปรดดูที่จริยธรรมการตีพิมพ์ https://so03.tci-thaijo.org/index.php/journalcim/Ethics
