ฟ้อนแสงแรกบ้านซะซอม : นวัตกรรมสร้างสรรค์การแสดงนาฎศิลป์พื้นบ้าน เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม บ้านซะซอม อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาทุนทางวัฒนธรรมของชุมชนบ้านซะซอม อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี 2) เพื่อสร้างสรรค์นวัตกรรมการแสดงนาฏศิลป์พื้นบ้านให้เป็นเอกลักษณ์ของชุมชน และ 3) เพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้นาฏศิลป์สร้างสรรค์ ชุด “ฟ้อนแสงแรกบ้านซะซอม” ให้เป็นเอกลักษณ์ของชุมชนเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยแบ่งขั้นตอนการศึกษาวิจัยออกเป็น 5 ระยะ คือ ระยะที่ 1 ศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ระยะที่ 2 เก็บข้อมูลทุนทางวัฒนธรรมของชุมชนโดยการสนทนากลุ่มและเก็บข้อมูลการแสดงนาฏศิลป์พื้นบ้านของชุมชนจากการสัมภาษณ์ ใช้วิธีสุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง และแบบลูกโซ่ ระยะที่ 3 ออกแบบสร้างสรรค์การแสดงนาฏศิลป์ ระยะที่ 4 ประเมินการแสดงโดยผู้ทรงคุณวุฒิ และระยะที่ 5 ถ่ายทอดองค์ความรู้สู่ชุมชน
ผลการวิจัยพบว่า 1) ทุนทางวัฒนธรรมของบ้านซะซอม อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี เกิดจากการสืบทอดประเพณีและความเชื่อมาจากบรรพบุรุษและความเชื่อที่ก่อตัวเข้มแข็งมากขึ้นเมื่อย้ายถิ่นฐานมาตั้งบ้านซะซอม ทุนทางวัฒนธรรมที่โดดเด่นคือ วิถีชีวิตคนกับป่าและการทอผ้ากาบบัวแสงแรก นอกจากนี้ยังเป็นหมู่บ้านท่องเที่ยววิถีวัฒนธรรมในนามชุมชนท่องเที่ยวแสงแรกบ้านซะซอม 2) การสร้างสรรค์นาฏศิลป์พื้นบ้านชุดฟ้อนแสงแรกบ้านซะซอม มีองค์ประกอบในการออกแบบและสร้างสรรค์งาน 6 ประการ คือ (1) แนวคิด ในการสร้างสรรค์ผลงานจากทุนทางวัฒนธรรมและเอกลักษณ์ด้านการท่องเที่ยวและธรรมชาติที่โดดเด่น (2) รูปแบบการแสดงเป็นการฟ้อนรำประกอบเพลงพื้นบ้านอีสาน ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับเอกลักษณ์ของชุมชน (3) เพลงและเครื่องดนตรี ประพันธ์ทำนองขึ้นใหม่ คือ ทำนองเพลงแสงแรกบ้านซะซอมผสมกับทำนองเต้ย เนื้อร้องพรรณนาถึง วิถีชีวิตแหล่งท่องเที่ยว และคำขวัญของชุมชน (4) เครื่องแต่งกายและเครื่องประดับ ใช้ผ้าถุงและผ้าสไบลายแสงแรกที่ทอขึ้นโดยชุมชนและประดับด้วยดอกพุด (5) ท่ารำและการแปรแถว ออกแบบท่าฟ้อนรําโดยใช้หลักนาฏศิลป์ไทย ตีบทตามเนื้อร้อง ท่านาฏศิลป์พื้นบ้านแม่บทอีสาน และ ท่าที่สื่อถึงอากัปกิริยาธรรมชาติ และ 6) โอกาสที่ใช้ในการแสดง ใช้แสดงต้อนรับนักท่องเที่ยวที่มาเยือนและในโอกาสต่าง ๆ สำหรับการถ่ายทอดองค์ความรู้ชุดการแสดงนาฏศิลป์สร้างสรรค์ “ฟ้อนแสงแรกบ้านซะซอม” ให้แก่ผู้เข้าร่วมอบรมจากการวิเคราะห์ทั้งหมด 3 ประเด็น พบว่า ผู้เข้าร่วมอบรมมีความรู้ความเข้าใจในการสร้างสรรค์นาฏศิลป์พื้นบ้าน สามารถปฏิบัติท่ารำฟ้อนแสงแรกบ้านซะซอมเพื่อต้อนรับนักท่องเที่ยว และชุมชนเกิดความภาคภูมิใจในวัฒนธรรมของตนเอง และสามารถสืบทอดเป็นเอกลักษณ์ของชุมชนนำไปสู่การส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ทัศนะและความคิดเห็นที่ปรากฏในบทความในวารสาร ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความนั้น และไม่ถือเป็นทัศนะและความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการ ยินยอมว่าบทความเป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร
เอกสารอ้างอิง
Achayuttakan, M. (2004). Fundamentals of Dance Composition. Bangkok: Chulalongkorn University Press.
Bourdieu, P. (1986). “The Forms of Capital”. In J. G. Richardson (Ed.). Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education (pp. 241-258). New York: Greenwood Press.
Buaphat, N. (2018). Fon Lai Khid: Creative Folk Dance for Community Economic Promotion and Cultural Tourism. Journal of Humanities and Social Sciences, Surindra Rajabhat University, 20(2), 173-183.
Chantawanich, S. (2004). Qualitative Research Methods. (12th ed.). Bangkok: Chulalongkorn University Press.
Iamsakun, C. (2016). Creative Choreography of Integrated Culture: I-Nao in Javanese-Balinese Style. Journal of Fine and Applied Arts, 11(2), 15-35.
Jull, J., Giles, A., & Graham, I. D. (2017). Community-Based Participatory Research and Integrated Knowledge Translation: Advancing the Co-Creation of Knowledge. Implementation Science, 12, 1-9.
Laksanawichian, P., & Yuangsroi, P. (2019). Dissemination of Thai Dance in the Digital Era. E-Journal of Media Innovation and Creative Education, 2(2), 67-82.
Lamaijeen, K., Samniengsanor, N., & Ngammak, P. (2021). A Development of Creative Community-Based Tourism to Promote Tourism in Less Visited Areas: Sa-Som Community, Na Pho Klang, Khong Chiam, Ubon Ratchathani Province. Journal of Humanities and Social Sciences, Ubon Ratchathani Rajabhat University, 12(1), 76-86.
Lectures at Mahachulalongkornrajavidyalaya University. (2008). Thai Culture (Code 000 211). Bangkok: Mahachulalongkornrajavidyalaya University.
Makpa, P., & Supasetsiri, P. (2015). The Development of Thai Dance Performing Style for Arts and Cultural Tourism. Institute of Culture and Arts Journal, 17(1), 36-46.
Sirimonkol, N. (2022). The Creation of Dance. Khon Kaen: Klang Nana Wittaya Printing House.
National Culture Act B.E. 2553. (2010, November 12). Royal Gazette, 127(69A), 29-39.
Office of the National Economic and Social Development Board. (2017). The Twelfth National Economic and Social Development Plan (2017-2021). Bangkok: Office of the National Economic and Social Development Board.
Richards, G. (1996). Production and Consumption of European Cultural Tourism. Annals of Tourism Research, 23(2), 261-283.
Royal Institute. (2013). Royal Institute Dictionary, B.E. 2554: Commemorative Edition for His Majesty the King’s 7th Cycle Birthday Anniversary on December 5, 2011. Bangkok: Royal Institute.
Rungchareon, A., & Dittaphan, S. (2014). The Use of Folk Art Uniqueness to Promote Cultural Tourism: A Case Study of Suphanburi Province. Institute of Culture and Arts Journal, 16(1), 47-56.
Seemorot, A. (2017). Fon Onson Makham Pa Kusuma: Local Identity-Based Creative Isan Folk Dance Performance for Promoting Kosumpisai District, Maha Sarakham Province. Chophayom Journal, 28(2), 211-216.
Thongkhamsuk, P. (2004). Khru Jamriang Phutpradap, National Artist: The Teaching Model of Traditional Thai Dance. Bangkok: Music Division, Fine Arts Department.
Throsby, D. (2001). Economics and Culture. Cambridge: Cambridge University Press.
Turner, R. C., & Carlson, L. (2003). Indexes of Item-Objective Congruence for Multidimensional Items. International Journal of Testing, 3(2), 163-171.
Wangwan, S. (2022). “The Creation of Folk Dance”. In S. Natyakul (Ed.). The Creation of Dance (pp. 78-95). Khon Kaen: Khlangnana Witya Printing House.
Wilson, M. G., Lavis, J. N., Gauvin, F. P., & Grimshaw, J. M. (2010). Community-Based Knowledge Transfer and Exchange: Helping Researchers and Decision Makers Link Research to Action. Implementation Science, 5(17), 1-14.
Wirunrak, S. (2004). Principles of Performing Arts: A Comprehensive Perspective. Bangkok: Chulalongkorn University Press.
Wutthichuay, W., Wongmanee, J., Wiyo, N., & Saramai, P. (2020). Creative Dance Research for OTOP Nawatwithi Ban Sai Mun Community Tourism to Preserve Local Handicrafts. Ubon Ratchathani: Ubon Ratchathani Rajabhat University.
