การประยุกต์ใช้จิตสาธารณะของพลเมืองตื่นรู้ในสังคมปัจจุบันแบบพุทธบูรณาการ

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้ มุ่งนำเสนอประโยชน์ของการมีจิตสาธารณะแบบพุทธบูรณาการ โดยใช้การศึกษาข้อมูลเชิงเอกสารที่สำคัญซึ่งได้รวบรวมมาแล้วนี้ การดำเนินชีวิตอยู่ร่วมกันในสังคมนั้น ย่อมต้องการความสงบสุขเป็นสำคัญ พระพุทธศาสนาคือพระธรรม วินัยคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าจึงมีความสำคัญและจำเป็นอย่างยิ่งที่จะนำมาบูรณาการประยุกต์ใช้กับหลักการ แนวคิด ทฤษฎีอื่น เพื่อการสร้างความสุขให้เกิดในสังคมโดยเฉพาะเรื่องของการมีจิตสาธารณะ ให้นำไปสู่การบ่มเพาะสร้างคุณลักษณะนิสัยการรู้จักเอาใจใส่อันเป็นธุระในเรื่องของส่วนรวมที่ใช้ประโยชน์ร่วมกัน การเคารพสิทธิซึ่งกันและกัน การพอกพูนจิตสาธารณะเปรียบเหมือนการปลูกต้นไม้ที่ชื่อว่า “ต้นจิตสาธารณะ” การผสานวิธีการพุทธบูรณากาเปรียบเหมือนวิธีการปลูกให้ต้นไม้เจริญงอกงาม การมีจิตสาธารณะแบบพุทธบูรณาการต่อกันจึงไม่ควรเป็นสิ่งที่ถูกละเลย หรือมองข้าม ควรสร้างให้เกิดขึ้นทั้งในตน ผู้อื่น และสังคม เป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งในการอยู่ร่วมกันในสังคมอย่างสันติสุข ความมีจิตสาธารณะแบบพุทธบูรณาการเป็นเรื่องที่ทุกคนทำได้ โดยไม่ต้องทรัพย์สินเงินทองใด ๆ เป็นปัจจัยหลักที่จะเอื้อเฟื้อแก่ผู้อื่น การแสดงความเอื้อเฟื้อต่อเพื่อนมนุษย์ โดยการช่วยเหลือกิจ การงานต่าง ๆ เล็กบ้างใหญ่ น้อยบ้าง มากบ้าง ก็ดูเป็นเรื่องงดงามในการอยู่ร่วมกัน การแสดงจิตสาธารณะแบบพุทธบูรณาการสำนึกรู้รับผิดชอบในการใช้ทรัพยกร รู้หน้าที่ในการช่วยเหลือแก้ปัญหา เล็งเห็นและ“ให้”ประโยชน์ที่จะเกิดกับตนเองและผู้อื่น สังคมประกอบไปด้วยสิ่งที่เป็นรูปธรรม นั่นคือมนุษย์ผู้สติปัญญาสามารถคิดวิเคราะห์สร้างสรรค์สิ่งต่าง ๆ ได้ และนามธรรม นั่นคืออุดมการณ์ ความคิด หลักการ หลักปฏิบัติที่มีแตกต่างกัน เมื่อมนุษย์ไม่ว่าในสังคมใด นำหลักจิตสาธารณะแบบพุทธบูรณาการโดยประพฤติอย่างสม่ำเสมออย่างยิ่งด้วยสมานัตตตาในหลักสังคหวัตถุ 4 โดยไม่หวังผลตอบแทน ประโยชน์ต่อตนเองของการอยู่ร่วมอย่างสันติย่อมเกิด และยังสามารถเอื้อเฟื้อสังคม จึงยกคำกล่าวบางส่วนของพระพุทธเจ้าที่ว่า “ภิกษุทั้งหลาย พวกเธอจงจาริกไป เพื่อประโยชน์สุข แก่ชนจำนวนมาก เพื่ออนุเคราะห์ชาวโลก เพื่อประโยชน์เกื้อกูลและความสุขแก่ทวยเทพและมนุษย์ จงแสดงธรรม (จิตสาธารณะแบบพุทธบูรณาการ) มีความงามในเบื้องต้น มีความงามในท่ามกลาง และมีความงามในที่สุด” เพื่อสร้างมหากุศลจิตและสิ่งที่เราทุกคนปรารถนาและคาดหวัง นั่นก็คือ สังคมสันติสุข