กระบวนการนิเทศแบบประเมินพัฒนาเพื่อส่งเสริมสถานศึกษาสู่องค์กรนวัตกรรม : ความท้าทายของการนิเทศการศึกษา

บทคัดย่อ

บทความนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อนำเสนอความสำคัญของการส่งเสริมสถานศึกษาสู่องค์กรนวัตกรรมที่มีการสร้างสิ่งใหม่ เป็นการพัฒนาสิ่งเดิมทั้งรูปแบบวิธีการทำงานและการจัดการเรียนการสอน ทำให้การจัดการศึกษามีประสิทธิภาพดีขึ้น และนำเสนอความสำคัญของการนิเทศการศึกษาที่จำเป็นต้องมี การปรับเปลี่ยนกระบวนการนิเทศโดยทั่วไปเป็นกระบวนการนิเทศแบบประเมินพัฒนาซึ่งเป็นแรงผลัก ส่งเสริมและสนับสนุนการจัดการศึกษาของสถานศึกษาให้เป็นองค์กรแห่งนวัตกรรมการศึกษาที่มีคุณภาพ การนิเทศลักษณะนี้ให้ความสำคัญตั้งแต่กระบวนการเริ่มต้นจนถึงเสร็จสิ้นกระบวนการ โดยการมีส่วนร่วมของผู้นิเทศและผู้รับการนิเทศไม่ว่าจะเป็นการนิเทศภายนอกและการนิเทศภายใน กระบวนการนิเทศแบบประเมินพัฒนาเกิดจากผสมผสานกระบวนการประเมินเชิงพัฒนา (Developmental Evaluation : DE) โดยเน้นกระบวนการมีส่วนร่วมจากผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในทุกขั้นตอนอย่างต่อเนื่อง การทำงานขององค์กรเชื่อมโยงกันเป็นระบบ ซึ่งหัวใจหลักของการประเมินเชิงพัฒนาก็คือ การเคารพ รับฟังซึ่งกันและกัน การเรียนรู้ร่วม และการเกิดข้อตกลงร่วมกัน กระบวนการนิเทศแบบประเมินพัฒนาเพื่อส่งเสริมสถานศึกษาสู่องค์กรนวัตกรรม มีระยะ การดำเนินการ 3 ระยะ ได้แก่ ระยะต้นน้ำ ระยะกลางน้ำ และระยะปลายน้ำ มีกระบวนการนิเทศ 4 ขั้นตอน ได้แก่ ขั้นวางแผนการนิเทศ ขั้นปฏิบัติการนิเทศ ประเมินและพัฒนา ขั้นประเมินผลการนิเทศ และขั้น การสะท้อนผลการนิเทศและพัฒนา โดยเริ่มวางแผนงานที่มีความสอดคล้องกับสภาพจริง และสามารถนำไปใช้งานได้จริง มีการปรับเปลี่ยนแผนงานได้อย่างรวดเร็ว มีการขับเคลื่อนให้เกิดผลผลิตในด้านโรงเรียน ด้านผู้บริหาร ด้านครู และส่งผลให้เกิดผลลัพธ์ที่พึงประสงค์คือด้านผู้เรียนที่มีคุณภาพ