แนวทางการพัฒนากระบวนการไกล่เกลี่ยคดีอาญา

บทคัดย่อ

กระบวนการไกล่เกลี่ยคดีอาญา มีเป้าหมายสร้างสันติภาพใน 6 ด้านหลัก ได้แก่ 1) เปิดโอกาสให้จำเลยและผู้เสียหายบอกเล่าความจริง 2) ให้จำเลยสำนึกถึงผลกระทบจากการกระทำผิด 3) ส่งเสริมการเยียวยาผู้เสียหาย 4) เปิดโอกาสให้จำเลยรับผิดชอบและปรับปรุงพฤติกรรม 5) สร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างจำเลยและผู้เสียหาย และ 6) ให้ผู้เสียหายให้อภัยและยุติคดี

กระบวนการดังกล่าวมุ่งแก้ไขข้อจำกัดของกระบวนการยุติธรรมทางอาญาแบบดั้งเดิม ที่เน้นการลงโทษจำเลยผ่านกระบวนการพิจารณาคดีโดยศาล แต่ไม่ได้ให้ความสำคัญกับการเยียวยาผู้เสียหายและชุมชนที่ได้รับผลกระทบจากอาชญากรรม กระบวนการไกล่เกลี่ยจึงเน้นความร่วมมือจากทุกฝ่าย ได้แก่ ผู้เสียหาย ชุมชน และจำเลย เพื่อให้เกิดการเยียวยาความเสียหายทางอารมณ์ ความรู้สึก และสถานะทางสังคม เมื่อศาลนำกระบวนการไกล่เกลี่ยมาใช้ก่อนตัดสินคดี ผู้เสียหายและจำเลยจะได้รับโอกาสแก้ไขความขัดแย้ง โดยจำเลยแสดงความรับผิดชอบ เยียวยาผู้เสียหาย และสร้างความสัมพันธ์ที่ดีใหม่ ผู้เสียหายที่ได้รับการเยียวยาและให้อภัย สามารถถอนฟ้องหรือยุติการดำเนินคดีได้ ศาลจึงสามารถใช้ดุลพินิจรอลงอาญาหรือกำหนดโทษเบาลง เพื่อลดการคุมขังที่ไม่จำเป็น ซึ่งช่วยลดงบประมาณรัฐและส่งเสริมการกลับตัวของจำเลย กระบวนการนี้ยังต้องการผู้ประนีประนอมที่มีความเป็นกลาง ช่วยค้นหาข้อเท็จจริง ทั้งนี้กระบวนการไกล่เกลี่ยช่วยเติมเต็มช่องว่างของระบบยุติธรรมในแง่ของการเยียวยาและการสร้างสันติภาพอย่างแท้จริง