กระบวนการไกล่เกลี่ยก่อนฟ้องโดยพุทธสันติวิธี

บทคัดย่อ

ในปัจจุบันเกิดมีความขัดแย้งในสังคมกันมากขึ้นทุกวัน ไม่ว่าจะเป็นระหว่างบุคคล ระหว่างองค์กร และต่อมาได้เกิดความขัดแย้งระหว่างกลุ่มบุคคล ชุมชน และท้ายที่สุดจะนำไปสู่ความขัดแย้งในสังคม และประเทศชาติ รวมทั้งนานาชาติต่อไป เช่น การเกิดความขัดแย้งระหว่างประเทศ แล้วใช้กำลังทหารเข้าสู้รบกัน ย่อมทำให้ประเทศต้องใช้งบประมาณในการต่อสู้กัน ทำให้เกิดการสูญเสียทั้งด้านชีวิต ทรัพย์สิน และทางเศรษฐกิจของประเทศ ทำให้เกิดความติดขัด ล่าช้าในการพัฒนาประเทศ อันเนื่องมาจากผลเสียจากความขัดแย้งกัน ตามกระบวนการยุติธรรมหลัก ในด้านกฎหมายนั้น เมื่อผู้กระทำความเสียหายแก่บุคคลอื่น ศาลจะมีกระบวนการพิจารณาความผิดตามกฎหมายและต้องได้รับโทษ ย่อมทำให้มีบุคคลที่เกี่ยวข้องหลายส่วน เช่น รัฐ ต้องมีเจ้าพนักงานตำรวจ พนักงานอัยการ จำเลยหรือผู้เสียหายต้องมีทนายความ และผู้พิพากษาเป็นผู้วินิจฉัยคดี เมื่อผู้กระทำความผิดได้กระทำความผิดทางอาญา ต้องได้รับโทษจำคุก พร้อมทั้งชดใช้ค่าสินไหมทดแทนแก่ผู้เสียหาย แต่ผู้เสียหายกลับไม่ได้รับค่าสินไหมทดแทนดังกล่าวจากจำเลย เพราะจำเลยถูกจำคุกเสียแล้ว นอกจากนั้น หากจำเลยมีครอบครัว ญาติพี่น้อง เพื่อนหรือผู้ใกล้ชิด ก็จะรู้สึกทุกข์ใจไปกับจำเลยด้วย รวมทั้งผู้เสียหายที่ไม่ได้รับการเยียวยาความเสียหายจากจำเลยและจากรัฐ ผู้เสียหายก็จะรู้สึกว่าตนเองไม่ได้รับความยุติธรรมด้วย

การแก้ไขความขัดแย้งต่าง ๆ ดังกล่าวมีหลายวิธีแต่ในบทความนี้ จะเสนอกระบวนการยุติธรรมทางเลือก ซึ่งเป็นแนวทางการแก้ไขความขัดแย้งโดยพุทธสันติวิธี คือ การนำกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทและหลักพุทธสันติวิธีเข้ามาประยุกต์ใช้ในการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในสังคมของบุคคล และองค์กรในปัจจุบัน เพื่อช่วยในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทของคู่ความให้เกิดประสิทธิภาพ โดยยังมิต้องนำข้อขัดแย้งขึ้นสู่กระบวนการของศาล