กระบวนการพัฒนาประสิทธิภาพการเจรจาไกล่เกลี่ยข้อพิพาทก่อนฟ้อง “กรณีคดีหมิ่นประมาท” ของศาลอาญาพระโขนง โดยพุทธสันติวิธี

บทคัดย่อ

งานวิจัยเรื่อง “กระบวนการพัฒนาประสิทธิภาพการเจรจาไกล่เกลี่ยข้อพิพาทก่อนฟ้อง “กรณีคดี  หมิ่นประมาท” ของศาลอาญาพระโขนง โดยพุทธสันติวิธี” มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัญหา บริบท ความต้องการจำเป็น และแนวคิดทฤษฎีเกี่ยวกับการพัฒนาประสิทธิภาพการเจรจาไกล่เกลี่ยข้อพิพาทก่อนฟ้องตามศาสตร์สมัยใหม่ 2) เพื่อศึกษาหลักพุทธธรรมที่เอื้อต่อกระบวนการพัฒนาประสิทธิภาพการเจรจาไกล่เกลี่ยข้อพิพาทก่อนฟ้อง “กรณีคดีหมิ่นประมาท” ของศาลอาญาพระโขนง และ 3) เพื่อเสนอกระบวนการพัฒนาประสิทธิภาพการเจรจาไกล่เกลี่ยข้อพิพาทก่อนฟ้อง “กรณีคดีหมิ่นประมาท” ของศาลอาญาพระโขนงโดยพุทธสันติวิธี เป็นวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการศึกษาเอกสาร และการสัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้เชี่ยวชาญ และผู้ทรงคุณวุฒิต่าง ๆ รวมทั้งผู้เกี่ยวข้อง จำนวนทั้งสิ้น 25 รูป/คน และการสนทนากลุ่ม จากผู้เชี่ยวชาญ และผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวนทั้งสิ้น 9 รูป/คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา ซึ่งสามารถสรุปผลการวิจัยตามวัตถุประสงค์ได้ ดังนี้

ผลการศึกษาพบว่า 1) สภาพปัญหา บริบท ความต้องการจำเป็น และแนวคิดทฤษฎีเกี่ยวกับการพัฒนาประสิทธิภาพการเจรจาไกล่เกลี่ยข้อพิพาทก่อนฟ้องตามศาสตร์สมัยใหม่ พบว่า ปัญหาการเจรจาไกล่เกลี่ยก่อนฟ้อง คือประชาชนทั่วไปยังขาดความรู้เกี่ยวกับพระราชบัญญัติไกล่เกลี่ยข้อพิพาท พ.ศ. 2562 ผู้ไกล่เกลี่ยหรือผู้ประนีประนอม บางท่านยังไม่เข้าใจในหลักกฎหมายว่าเราสมควรและไม่สมควรทำอะไร จำเลย คดีหมิ่นประมาทอาจเกิดจากอารมณ์ชั่ววูบหรือการขาดสติ คู่ความมีอคติกับคู่กรณี ผู้ประนีประนอมต้องค้นหาความจริงว่าคู่กรณีมีความขัดแย้งเรื่องอะไร บางกรณีเป็นเรื่องเล็ก ๆ น้อย ๆ การไกล่เกลี่ยก่อนฟ้อง มีความจำเป็นที่ควรจะทำ ผู้ประนีประนอมบางท่านทำเกินหน้าที่ ว่า สาเหตุแห่งคดีหมิ่นประมาท แสดงให้เห็นว่าผู้ละเมิดกระทำวจีทุจริต 4 ประการ คือการพูดเท็จ พูดส่อเสียด พูดคำหยาบ พูดเพ้อเจ้อ 2) หลักพุทธธรรมที่เอื้อต่อกระบวนการพัฒนาประสิทธิภาพการเจรจาไกล่เกลี่ยข้อพิพาทก่อนฟ้อง “กรณีคดีหมิ่นประมาท” ของศาลอาญาพระโขนง ได้แก่หลักวาจาสุภาษิต ไม่เป็นวาจาทุพภาษิต เป็นวาจาไม่มีโทษ และท่านผู้รู้ไม่ติเตียน วาจาประกอบด้วย 5 ประการอะไรบ้าง คือ 1. พูดถูกกาล 2. พูดคําจริง 3. พูดคําอ่อนหวาน 4. พูดคําประกอบด้วยประโยชน์ 5. พูดด้วยเมตตาจิต และหลักสติ ขันติ และสันติเป็นหลัก 3) กระบวนการพัฒนาประสิทธิภาพการเจรจาไกล่เกลี่ยข้อพิพาทก่อนฟ้อง “กรณีคดีหมิ่นประมาท” ของศาลอาญาพระโขนง โดยพุทธสันติวิธี   ตามหลัก LOTUS Model ซึ่งประกอบไปด้วย L = พูดด้วยเมตตาจิต O = พูดถูกกาล T = พูดคำจริง U = คำพูดที่ประกอบด้วยประโยชน์ S = พูดคำอ่อนหวาน ทั้งนี้ โดยมีกระบวนการเจรจาไกล่เกลี่ย 5 ขั้นตอน 1. เตรียมตัว เตรียมความพร้อมโดยการศึกษาข้อมูลที่เกี่ยวข้อง 2. เริ่มประชุม การเปิดประชุมไกล่เกลี่ยนัดแรก 3. เข้าสู่การแก้ปัญหา การค้นหาประเด็นข้อพิพาทและความต้องการของคู่พิพาท 4. เสนอทางออก การแก้ปัญหาข้อขัดแย้งในประเด็นพิพาท และ 5. ปิดการเจรจาไกล่เกลี่ย การจัดทำสัญญาประนีประนอมยอมความ ซึ่งหลักการทั้งสองอย่างมีความสอดคล้องและสามารถบูรณาการเป็นแนวปฏิบัติได้เป็นอย่างดี โดยมีหลักสติ ขันติ และสันติเป็นหลักธรรมสนับสนุน