วิเคราะห์ครอบครัวสันติสุขเชิงพุทธ

บทคัดย่อ

บทความนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภาวการณ์ปัญหาครอบครัวไทยในปัจจุบัน และศึกษาวิธีเสริมสร้างครอบครัวสันติสุขเชิงพุทธ โดยการศึกษาเชิงเอกสารจากคัมภีร์พระไตรปิฎก สื่อออนไลน์ และวรรณกรรมต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง แล้วนำเสนอด้วยการวิเคราะห์เชิงพรรณนา ซึ่งพบว่าสภาพปัญหาครอบครัวไทยในปัจจุบัน มีสาเหตุ 2 ประการ คือ 1. สาเหตุภายใน เกิดจากสมาชิกในครอบครัวขาดหลักธรรม ไม่ยึดหลักธรรมในการครองเรือนและมีการประพฤตินอกใจกัน ฯลฯ และ 2. สาเหตุภายนอก เกิดจากปัญหาทางเศรษฐกิจและสังคม รวมถึงการพัฒนาระบบการสื่อสารและเทคโนโลยีที่เจริญมากขึ้น ฯลฯ ซึ่งสาเหตุดังกล่าว ส่งผลให้สมาชิกในครอบครัวเกิดความเหินห่างกันจนทำให้ขาดความอบอุ่นในครอบครัว ขาดความสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน ในบทความนี้จะนำเสนอการประยุกต์หลักธรรมในการเสริมสร้างครอบครัวสันติสุข ในเบื้องต้นสมาชิกในครอบครัวต้องมีหลักสมชีวิธรรม ซึ่งเป็นหลักธรรมสำหรับเลือกคู่ครอง คือ มีศรัทธาเสมอกัน มีศีลเสมอกัน มีจาคะเสมอกัน และมีปัญญาเสมอกัน หลักสทารสันโดษ เป็นหลักธรรมที่ส่งเสริมให้มีความยินดีเฉพาะคู่ครองของตน ยินดีในสามีภรรยาของตน และหลักทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ ซึ่งเป็นหลักธรรมที่ช่วยให้ได้ประโยชน์ในปัจจุบัน และหลักฆราวาสธรรม 4 ซึ่งเป็นหลักธรรมสำหรับฆราวาสผู้ครองเรือนไปใช้ในการดำเนินชีวิต ด้วยหลักการ ดังนี้ (1) เลือกคู่ครองที่เหมาะสม (2) มีความหนักแน่นมั่นคง (3) ศึกษาหลักการที่ดีให้กับครอบครัว (4) มีศีลเป็นพื้นฐานในการดูแลครอบครัว และ (5) ให้ความเคารพและเลี้ยงดูบิดามารดา ซึ่งองค์ประกอบดังกล่าว เป็นพื้นฐานสำคัญต่อการเสริมสร้างครอบครัวสันติสุขเชิงพุทธ