วิธีปฏิบัติเพื่อให้เข้าถึงความสุขตามหลักพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับความสุข 2) เพื่อศึกษาหลักความสุขในพระพุทธศาสนา และ 3) วิธีปฏิบัติเพื่อให้เข้าถึงความสุขตามหลักพระพุทธศาสนา การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ผลวิจัยพบว่า

          1) แนวคิดเรื่องความสุขได้มีนักคิดและนักวิชาการได้เสนอแนวคิดและทฤษฎีไว้กว้าง ๆ มี 2 ประการ คือ (1) ความสุขอันเป็นความสะดวกสบายในส่วนของตน และ (2) ความสุขอันเป็นความสะดวกสบายในส่วนของส่วนรวม      

          2) พระพุทธศาสนามองว่า ความสุข เป็นความอิ่มเอมใจที่เกิดจากการสร้างความดีทั้งหลาย ไม่มีความเดือดร้อนเพราะกิเลส หมดความติดใจในกามคุณ 5 มีจิตตั้งมั่นแนวแน่ลงในอารมณ์ด้วยความเพ่งพินิจอันปราศจากความทุกข์เสวยอารมณ์ จนถึงขั้นความหมดกิเลสเป็นนิพพาน

          3) วิธีปฏิบัติเพื่อให้เข้าถึงความสุขตามหลักพระพุทธศาสนา ประกอบด้วย (1) ความสุขในระดับหยาบหรือ ระดับต่ำ อันเกิดจากกามคุณทั้ง 5 เพื่อเกิดมีความสะดวกสบายในภพปัจจุบันและเมื่อตายแล้วก็ปรารถนาที่จะไปสู่ภพที่ดีกว่า (2) ความสุขในระดับประณีตหรือระดับกลาง เกิดจากการที่จิตแน่วแน่ลงในอารมณ์ด้วยความเพ่งพินิจอันปราศจากความทุกข์เสวยอารมณ์ เป็นการฝึกฝนตนในขั้นที่สูงขึ้นด้วยการอยู่กับอารมณ์ ที่เรียกว่า การบำเพ็ญฌาน เพื่อจะได้รับความสุขอันเกิดกับใจอย่างประณีตและเมื่อตายไปก็จะได้ถึงภพที่มีความสะดวกสบาย และ (3) ความสุขในระดับละเอียดหรือสูงสุด เกิดจากการได้บรรลุนิพพาน เป็นความสุขไม่มีเงื่อนไขมาเกี่ยวข้อง เพื่อจะได้รับความสุขชนิดนี้จะต้องปฏิบัติตามหลักมรรคภาวนา จนได้บรรลุถึงนิพพานจึงจะได้รับความสุขนี้