กระบวนการมีส่วนร่วมในการสืบทอดภูมิปัญญาขบวนแห่เรือพระ ชุมชนบ้านเขาแก้ว จังหวัดสงขลา

บทคัดย่อ

            การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาความเป็นมาและกระบวนการมีส่วนร่วมในการสืบทอดภูมิปัญญาเรือพระชุมชนบ้านเขาแก้ว ตำบลเขารูปช้าง อำเภอเมือง จังหวัดสงขลาใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ สัมภาษณ์เชิงลึก จากกลุ่มตัวอย่าง 7 คน คือ ช่างทำเรือพระ 2 คน พระสงฆ์ 2 รูป ผู้อาวุโส 2 คน และผู้นำชุมชน 1 คน และการสังเกตแบบมีส่วนร่วมโดยการจัดเวทีชุมชน

ผลการวิจัยพบว่า เรือพระชุมชนบ้านเขาแก้วมีมาตั้งแต่ก่อนสงครามโลกครั้งที่สองโดยเกิดจากความศรัทธาของคนในชุมชนต่อพุทธศาสนาที่เชื่อว่า การชักพระจะทำให้ฝนตกตามฤดูกาลและได้บุญมาก ส่งผลให้ประสบความสำเร็จในชีวิต เรือพระมีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบไปตามยุคสมัย จากเดิมหัวเรือพระเป็นหงส์ สานด้วยโครงไม้ไผ่ ล้อเป็นไม้ ยังไม่เน้นความสวยงาม ต่อมาเป็นหัวรูปกินรี ลำเรือทำด้วยไม้อัด ล้อไม้หุ้มด้วยยางรถยนต์ ปัจจุบันได้เปลี่ยนหัวเรือพระเป็นรูปพญานาค เน้นความสวยงามมากขึ้น โดยใช้โครงรถยนต์และสีสะท้อนแสงใช้โฟมเป็นหลักเพื่อความสะดวกรวดเร็ว ในด้านกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน เริ่มตั้งแต่ชุมชนเข้ามาร่วมวางแผน การแสดงความคิดเห็นในการทำเรือพระ การแบ่งงานกันทำด้วยจิตอาสาทำให้คนในชุมชนผูกพันกันมากขึ้นนับเป็นการรักษารูปแบบของประเพณีอันดีงามของบ้านเขาแก้วที่เน้นการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน อีกทั้งยังส่งเสริมความสามัคคีของคนในชุมชนตลอดจนการอนุรักษ์ สืบทอดภูมิปัญญานี้ให้คงอยู่กับชุมชนสืบไป