การศึกษาที่มาและเนื้อหาของคำในศัพทานุกรมภาษาจีน-ไทย เสียนหลัวกว่านอี้หยู่

บทคัดย่อ

         บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาที่มา เนื้อหาและการออกแบบเสียงคำในศัพทานุกรมสำหรับการเรียนภาษาสยาม ชื่อ “เสียนหลัวกว่านอี้หยู่ ” (暹罗馆译语) การศึกษาที่มาพบหลักฐานทางประวัติศาสตร์ว่าในสมัยอยุธยา สยามมีการจัดส่งราชทูตพร้อมเครื่องราชบรรณาการและพระราชสาส์นไปจีน โดยมีเนื้อความในพระราชสาส์นในเชิงร้องขอให้จีนจัดล่ามแปลภาษาสยามโดยตรง เพราะหากใช้ภาษา Hui Hui (ภาษาอาหรับ) แปลความหมายอย่างที่เป็นมาเนื้อความจะเกิดความคลาดเคลื่อนได้จักรพรรดิแห่งราชวงศ์หมิงจึงมีรับสั่งให้คณะราชทูตสยามสอนภาษาสยามให้กับนักเรียนล่ามจีนจากนั้นจึงจัดตั้งสำนักล่ามภาษาสยามในเวลาต่อมา และจัดทำศัพทานุกรม“เสียนหลัวกว่านอี้หยู่” ขึ้นนับเป็นจุดกำเนิดของศัพทานุกรมระหว่าง จีน-ไทย เล่มแรกของประเทศจีน

ส่วนการศึกษา เนื้อหาของศัพทานุกรม พบว่า “เสียนหลัวกว่านอี้หยู่” แบ่งเนื้อหาออกเป็น 17 หมวดคำศัพท์ ผู้เขียนรวบรวมคำศัพท์ได้ 511 คำ โดยใช้อักษรจีนแปลเสียงเป็นภาษาไทย จากนั้นนำคำศัพท์ในหนังสือเล่มนี้ เปรียบเทียบกับภาษาไทยในปัจจุบันทีละคำ พบว่า 49.68% ของคำศัพท์ภาษาสยามออกเสียงใกล้เคียงกับภาษาไทยในปัจจุบัน และ 46.6% ออกเสียงแตกต่างกับภาษาไทยปัจจุบัน สาเหตุของความแตกต่างของการออกเสียงคำศัพท์นั้นสันนิษฐานว่าการออกเสียงคำศัพท์ของภาษาสยามในขณะนั้นอาจจะเกิดจากการนำเสียงภาษาท้องถิ่นไทยไปแปล หรืออาจจะเกิดความผิดพลาดทางด้านการแปล อย่างไรก็ตาม ศัพทานุกรม เสียนหลัวกว่านอี้หยู่ ถือว่าเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่มีคุณค่าและมีประโยชน์ต่อการวิจัยในเชิงลึกอย่างมาก