การเริ่มต้นส่งเสียงต่อรองกับกระบวนการสันติภาพ ของชาวพุทธในจังหวัดชายแดนภาคใต้

บทคัดย่อ

          การรวมตัวของภาคประชาชนส่งผลให้เกิดอำนาจต่อรองต่อรัฐ สังเกตได้จากสถานการณ์ความรุนแรงในชายแดนใต้ที่เริ่มขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2547 การรวมตัวภาคประชาสังคมของชุมชนมุสลิมอย่างแข็งขันสามารถสร้างอำนาจต่อรองกับรัฐได้เป็นลำดับ เมื่อสถานการณ์ความรุนแรงไม่มีทีท่าว่าจะยุติ ชุมชนพุทธจึงเห็นความจำเป็นของการรวมตัวกันเพื่อปฏิบัติการทางสังคมการเมือง ในปี พ.ศ. 2560 ได้พัฒนาไปสู่การก่อตั้ง “สมาพันธ์ไทยพุทธ จชต.” บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเหตุปัจจัยและพลวัตการรวมตัวของชาวพุทธในจังหวัดชายแดนใต้ และการต่อรองให้เสียงของกลุ่มพุทธกลายเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการสันติภาพ โดยศึกษาผ่านการสำรวจข่าวสารในสื่อชนิดต่าง ๆ รวมไปถึงการสนทนาและสัมภาษณ์แกนนำและสมาชิกกลุ่มพุทธกลุ่มต่าง ๆ เจ้าหน้าที่รัฐที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งผู้นำและนักกิจกรรมมุสลิมในชายแดนใต้บางส่วน เพื่อทำความเข้าใจสถานการณ์การรวมตัวของชาวพุทธและการต่อรองทางอำนาจใoสถานการณ์ความขัดแย้งทางการเมืองผ่านหลักการสันติวิธีตามแนวคิดของ Gene Sharp และ Adam Curle ผลการศึกษาพบว่าการรวมตัวของชาวพุทธมีที่มาสามประการคือ 1) ความบีบคั้นจากความรุนแรงที่กระทำโดยกลุ่มติดอาวุธ 2) ชาวพุทธไม่มั่นใจต่อการแก้ปัญหาของรัฐ และ 3) การขยายแนวการปฏิบัติบางประการของมุสลิมส่งผลให้ชาวพุทธเกรงว่าจะไร้ที่ยืนอย่างมีศักดิ์ศรีในพื้นที่ชายแดนใต้ การตอบสนองของชาวพุทธจึงออกมาในรูปแบบการรวมตัวประท้วงในพื้นที่สาธารณะและการจัดตั้งกลุ่ม-เครือข่ายเพื่อนำเสนอประเด็นความกังวลใจที่มีต่ออนาคตของตนเองต่อคู่ขัดแย้งหลักทั้งฝ่ายรัฐและฝ่ายขบวนการ ทั้งนี้การรวมตัวของกลุ่มและเครือข่ายชาวพุทธยังเผชิญกับความท้าทาย ก) ในเรื่องการสร้างความเข้มแข็งภายในกลุ่ม รวมทั้ง ข) ความท้าทายในการสร้างบรรยากาศการอยู่ร่วมกันระหว่างพี่น้องพุทธและมุสลิมบนวิถีวัฒนธรรมอันแตกต่างที่ถูกสถานการณ์ความขัดแย้งในรอบทศวรรษนี้ขับเน้นให้กลายเป็นเหตุแห่งความแบ่งแยกทางสังคม