อาหารกับพิธีกรรม: การประดิษฐ์สร้างความทรงจำทางสังคมของชาวลื้อพลัดถิ่นในเชียงคำ จังหวัดพะเยา

บทคัดย่อ

การฟื้นฟูประเพณีและวัฒนธรรมต่างๆ ในท้องถิ่นไทย ปัจจุบันได้กลายเป็นกระบวนการของการเปิดพื้นที่ให้อัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของท้องถิ่นถูกประกอบสร้างขึ้นเป็นสิ่งที่สามารถมองเห็นได้และทั้งได้รับการสนองตอบจากรัฐและคนภายนอก การฟื้นฟูประเพณีและวัฒนธรรมดังกล่าวถือเป็นส่วนหนึ่งของการบอกเล่าเรื่องราวของชุมชนท้องถิ่นที่มีตำแหน่งแห่งที่ในบริบทของสังคมรัฐชาติยุคโลกาภิวัตน์ บทความนี้มุ่งวิเคราะห์เรื่องอาหารการกินกับความทรงจำทางสังคมของชาวลื้อพลัดถิ่นที่เชียงคำ โดยพิจารณาเชิงเปรียบเทียบผ่านอาหารการกินในชีวิตประจำวันของชาวลื้อและอาหารที่นำเสนอผ่าน “ขันโตกดินเนอร์” ในงานสืบสานตำนานไทลื้อ ซึ่งเป็นงานประจำปีของชาวลื้อพลัดถิ่นแห่งนี้ บทความจะชี้ให้เห็นว่า กระบวนทางวัฒนธรรมเหล่านี้คือ      การยืนยันความเป็น “ไทลื้อ” กับการแสดงอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของชาวลื้อ การดำรงคงอยู่และการปรากฏตัวของอาหารลื้อผ่านงานเทศกาลวัฒนธรรมซึ่งกลายเป็น “พื้นที่การแสดง” ดังกล่าวล้วนมีความสัมพันธ์และสำคัญเป็นอย่างยิ่งกับการหวนรำลึกและจดจำความทรงจำทางสังคมของชุมชนคนลื้อพลัดถิ่นเชียงคำ บทความนี้เสนอว่า “อาหารลื้อ” เปรียบเสมือนรอยต่อระหว่างชีวิตประจำวันกับการนำเสนอตัวตนบนพื้นที่สาธารณะของคนพลัดถิ่นในบริบทของลักษณะ      ข้ามชาตินิยม ซึ่งแสดงปฏิบัติการผ่านการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและการพัฒนาระดับภูมิภาคในเขตลุ่มน้ำโขง