การพัฒนาผงปรุงรสจากผักหวานป่าและผักคะน้าชายาของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนปันสุขออร์แกนิค กรุ๊ป อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดสระบุรี
คำสำคัญ:
ผงปรุงรส, ผักหวานป่า, ผักคะน้าชายา, วิสาหกิจชุมชนบทคัดย่อ
การวิจัยเรื่องการพัฒนาผงปรุงรสจากผักหวานป่าและผักคะน้าชายา โดยมีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อพัฒนาสูตรและกระบวนการผลิตผงปรุงรสจากผักเป็นผลิตภัณฑ์อาหารชุมชน 2) เพื่อพัฒนาบรรจุภัณฑ์และฉลากสำหรับผลิตภัณฑ์ผงปรุงรสผักเป็นผลิตภัณฑ์ทางอาหารชุมชนโดยกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชน และ 3) เพื่อสำรวจความพึงพอใจของผู้บริโภคต่อผลิตภัณฑ์ที่ได้รับการพัฒนาแล้ว เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ โดยใช้วิธีวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม กับกลุ่มเป้าหมายซึ่งเป็นผู้ให้ข้อมูลสำคัญในการพัฒนาสูตรและพัฒนาบรรจุภัณฑ์และฉลาก ได้แก่ ประธานและสมาชิกกลุ่ม จำนวน 15 คน ซึ่งคัดเลือกโดยวิธีการคัดเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จากประสบการณ์ในการแปรรูปผลิตภัณฑ์อาหาร การมีส่วนร่วมในกระบวนการพัฒนาสูตรและบรรจุภัณฑ์ ส่วนกลุ่มตัวอย่างในการสอบถามความพึงพอใจของผู้บริโภค คือ ผู้บริโภคทั่วไป จำนวน 200 คน และประธานและสมาชิกกลุ่ม จำนวน 15 คน ซึ่งคัดเลือกโดยใช้การสุ่มแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จากพฤติกรรมการบริโภคผงปรุงรสเป็นประจำ การพัฒนาสูตรและกระบวนการผลิตผงปรุงรสจากผักพัฒนาบรรจุภัณฑ์และฉลากสำหรับและประเมินคุณภาพทางประสาทสัมผัสผลิตภัณฑ์โดยวัดเป็น 9 ระดับ และแบบสำรวจความพึงพอใจ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการหาค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการวิจัย พบว่า การปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมระหว่างผู้วิจัยและสมาชิกกลุ่มฯ พัฒนาสูตรผงปรุงรสจากผักหวานป่าและผักคะน้าชายาที่ชื่นชอบ และบรรจุภัณฑ์ที่เหมาะสมพร้อมฉลากอาหารที่เป็นไปตามกฎหมายอาหารว่าด้วยเรื่อง ฉลากอาหาร บรรจุภัณฑ์ผลิตภัณฑ์ผงปรุงรสผักเป็นซองอะลูมิเนียมฟอยล์ซองกระดาษคราฟ ขนาด 8 ´ 11 เซนติเมตร มีน้ำหนักบรรจุ 30 กรัม ให้คะแนนความพึงพอใจต่อบรรจุภัณฑ์นระดับพึงพอใจมากถึงมากที่สุด และผู้บริโภคให้การยอมรับผลิตภัณฑ์ผงปรุงรสจากผักหวานและผักคะน้าชายาในระดับชอบมาก
Downloads
เอกสารอ้างอิง
กนกวรรณ วรรณธีรานนท์. (2559). หลักการประเมินคุณภาพทางประสาทสัมผัสของอาหาร Sensory Evaluation of Food. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
กระทรวงสาธารณสุข. (2543, เมษายน 24). “ประกาศกระทรวงสาธารณสุข ฉบับที่ 194 พ.ศ. 2543 เรื่อง วัสดุที่ใช้ทำบรรจุภัณฑ์อาหาร.” ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 117 ตอนพิเศษ 27 ง.
____. (2557, มิถุนายน 18). “ประกาศกระทรวงสาธารณสุข ฉบับที่ 367 พ.ศ. 2557 เรื่อง ฉลากอาหาร.” ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 131 ตอนพิเศษ 63 ง.
ไพโรจน์ วิริยจารี. (2561). การประเมินทางประสาทสัมผัส. พิมพ์ครั้งที่ 2. เชียงใหม่ : มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
ปิยพร ศรีกงพาน, ธิดารัตน์ สมดี และกษมา วงษ์ประชุม. (2567). “การพัฒนานวัตกรรมผงปรุงรส โซเดียมต่ำจากใบห่อทีหล่าโดยใช้การวิจัยแบบมีส่วนในเขตพื้นที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตําบลหนองโก ตําบลหนองโก อําเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม.” วารสารวิชาการสาธารณสุขชุมชน. 10(1) : 122-144.
Charoensin-o-larn, C. (2000). Food packaging design for community products. Bangkok : XYZ Publisher.
Burgess, S. M., & Steenkamp, J.-B. E. M. (2022). “Global and local brands in emerging markets : Unlocking growth through branding simplicity and authenticity.” Journal of International Marketing. 30(2) : 15–34.
Carter, N., et al. (2014). “The use of triangulation in qualitative research.” Oncology Nursing Forum.” 41(5) : 545–547.
Kotler, P., & Keller, K. L. (2016). Marketing management. 15th ed. Pearson Education.
Krueger, R. A., & Casey, M. A. (2014). Focus groups: A practical guide for applied research. 5th ed. SAGE Publications.
León-Camacho, M., Valencia, I., & Hernández, M. (2019). “Nutritional and functional properties of Chaya (Cnidoscolus aconitifolius): A leafy green vegetable with potential in human health.” Food Research International. 125 : 108527.
Morgan, D. L. (1997). Focus groups as qualitative research. 2nd ed. SAGE Publications.
Rajchasom, S., Seelum, N., & Takonkeaw, S. (2020). Development of seasoning powder and furikake rice seasoning from fermented soybean. RMUTP Research Journal Sciences and Technology. 14(1) : 45–56.
Sothornvit, R., & Krochta, J. M. (2005). “Plasticizers in edible films and coatings.” In Innovations in Food Packaging (pp. 403–433). Academic Press.
Talati, Z., et al. (2019). “Consumers’ perceptions of five front-of-package nutrition labels : An experimental study across 12 countries.” Nutrient. 11(8) : 1934.
Wibowo, S., et al. (2020). “Packaging and the perception of food quality.” Trends in Food Science & Technology. 102 : 79–89.
Wiriyacharee, P. (2018). Sensory evaluation. 2nd ed. Chiang Mai : Office of Research Administration, Chiang Mai University.
World Health Organization. (2021). Global benchmarks for sodium levels in different food categories. World Health Organization.
Wongdokmai, R., & Kampakai, A. (2024). Development of low sodium mushroom- based rice seasoning powder with tom yum flavored by using yeast extract. Journal of Nutrition Association of Thailand. 59(1) : 1–14.
Zhang, X., et al. (2023). “Consumers’ perceptions of the design of front-of-package warning labels: A qualitative study in China.” Nutrients. 15(2) : 415.
