การวิเคราะห์นโยบายกองทุนพัฒนาบทบาทสตรีของไทย
คำสำคัญ:
การวิเคราะห์นโยบาย, กองทุนพัฒนาบทบาทสตรี, นโยบายสาธารณะบทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) วิเคราะห์นโยบายกองทุนพัฒนาบทบาทสตรีของไทย 2) วิเคราะห์ปัญหาและข้อจำกัดของนโยบาย และ 3) ข้อเสนอแนะแนวทางการปรับปรุงนโยบายใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลจาก 3 แหล่ง ได้แก่ การวิเคราะห์เอกสาร การสัมภาษณ์เชิงลึก และการสัมภาษณ์กลุ่มผู้ให้ข้อมูลที่สำคัญ ประกอบไปด้วย ผู้บริหารโครงการระดับนโยบายส่วนกลาง ระดับจังหวัด ประธานคณะกรรมการกองทุนและสมาชิกกองทุนระดับภาคและจังหวัด ระดับอำเภอ และท้องถิ่น นักวิชาการผู้เชี่ยวชาญ รวมจำนวน 15 คน คัดเลือกโดยวิธีเฉพาะเจาะจงจากผู้ที่ปฎิบัติงานจริงและการแนะนำของผู้เชี่ยวชาญ การตรวจสอบข้อมูลใช้วิธีแบบสามเส้าความสอดคล้อง ด้านข้อมูล ด้านตัวบุคคล และด้านระยะเวลา วิเคราะห์ข้อมูลโดยวิธี Content analysis วิเคราะห์และตีความเนื้อหาข้อมูลที่เป็นข้อความเพื่อให้ได้ประเด็นที่สำคัญมา
สร้างความเข้าใจผลการวิจัย
ผลการศึกษาพบว่า กองทุนพัฒนาบทบาทสตรี เป็นมีจุดมุ่งหมายเพื่อส่งเสริมและพัฒนาศัยกภาพของสตรีให้มีความเท่าเทียมทางเศรษฐกิจและสังคม โดยการจัดตั้งกองทุนเพื่อเป็นแหล่งทุนเงินกู้ดอกเบี้ยต่ำให้สมาชิกกองทุนกู้ไปดำเนินกิจการเพื่อสร้างอาชีพและรายได้ บริหารกองทุนโดยกลไกลระบบราชการ มีคณะกรรมการบริหารและกำกับกองทุน 3 ระดับ ได้แก่ ส่วนกลาง ระดับกรุงเทพมหานคร และระดับจังหวัด ควบคุมกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี โดยหลักเกณฑ์เงื่อนไขและแนวปฏิบัติที่กำหนดจากส่วนกลาง สมาชิกมาจากสตรีที่มีอายุ 15 ปีขึ้นไปที่เป็นสมาชิก ดำเนินการจัดการกองทุนรูปคณะกรรมการ ระดับภาค ระดับจังหวัด และอำเภอ ผลของการดำเนินนโยบายมีความสำเร็จในเชิงปริมาณจากการขยายจำนวนสมาชิก และจำนวนโครงการที่ขอกู้ แต่ล้มเหลวเรื่องผลลัพธ์กิจการที่กู้เงินไปไม่มีความยั่งยืน มีปัญหาหนี้เสีย สมาชิกจำกัดอยู่เฉพาะกลุ่มที่ใกล้ชิดกับกลุ่มชนชั้นนำระดับอำเภอและจังหวัด ปัญหาและข้อจำกัด ได้แก่ นโยบายมุ่งเน้นการกระจายเงินกู้มากกว่าการพัฒนาศักยภาพสตรี เน้นการสั่งการกำกับควบคุม ขาดการมีส่วนร่วม ระบบมีความซับซ้อน ยากต่อการปฏิบัติ ขาดการประชาสัมพันธ์ที่ทั่วถึง สตรีส่วนใหญ่ไม่รู้จักและไม่สนใจที่จะเข้าร่วมเป็นสมาชิก ไม่มีค่าตอบแทนให้กับอนุกรรมการและผู้บริหารที่ขับเคลื่อนในระดับพื้นที่ ขาดแรงจูงใจ และประสิทธิภาพในการปฏิบัติงาน แนวทางการปรับปรุงนโยบาย ได้แก่ 1) ด้านการบริหารจัดการ 2) ด้านกฎระเบียบและมาตรการ และ 3) ด้านการเครือข่ายการทำงาน
Downloads
เอกสารอ้างอิง
กรมการพัฒนาชุมชน. (2562). “รายงานการดำเนินงานกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี.” [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : https://www.dcc.moe.go.th สืบค้น 20 มีนาคม 2568.
จีรภา มิ่งเชื้อ และธนัสถา โรจนตระกูล. (2564). “ประสิทธิผลการนำนโยบายกองทุนพัฒนาบทบาทสตรีไปปฏิบัติในอำเภอบ้านด่านลานหอย จังหวัดสุโขทัย.” Journal of Modern Learning Development. 6(3) : 164-179.
มัทนา ภูครองหิน. (2563). การพัฒนาบทบาทคณะทำงานขับเคลื่อนกองทุนพัฒนาบทบาทสตรีจังหวัด. วิทยานิพนธ์ปริญญาสังคมสงเคราะห์ศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
สำนักงานกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี. (2561). รายงานการดำเนินงานกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี. กรุงเทพฯ : กรมการพัฒนาชุมชน สำนักงานกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี.
สำนักงานตรวจเงินแผ่นดิน. (2558). “รายงานผลการตรวจสอบการดำเนินงานกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี.” [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : http://www.oag. go.th สืบค้น 12 มกราคม 2568.
ศุภชัย ยาวะประภาษ, วรเดช จันทรศร และอนุรัตน์ อนันทนาธร. (2565). เอกสารประกอบการสอนวิชายุทธศาสตร์การพัฒนาท้องถิ่น. ชลบุรี : มหาวิทยาลัยบูรพา.
ศราวุธ สังข์วรรณะ. (2556). สภาพและปัญหาการดำเนินงานกองทุนพัฒนาบทบาทสตรีจังหวัดสุพรรณบุรี. พระนครศรีอยุธยา : มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภูมิ.
อนุรัตน์ อนันทนาธร และชัยณรงค์ เครือนวน. (2566). การจัดทำแผนพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน. ชลบุรี : คณะรัฐศาสตร์และนิติศาสตร์ และสำนักบริการวิชาการ มหาวิทยาลัยบูรพา.
Bryson, J. M. (2011). Strategic planning for public and nonprofit organizations : A guide to strengthening and sustaining organizational achievement. 4th ed. Jossey-Bass.
Kingdon, J. W. (1995). Agendas, alternatives, and public policies. HarperCollins College Publishers.
Sabatier, P. A., & Mazmanian, D. (1980). “The implementation of public policy : A framework of analysis.” Policy Studies Journal. 8(4) : 538–560.
United Nations. (2015). “Transforming our world : The 2030 Agenda for Sustainable Development.” [Online]. Available : https:// sustainabledevelopment.un.org/post2015/transformingourworld Retrieved March 20, 2025.
