ศาลเจ้าท่ามกงเยี้ย: ความเชื่อ พิธีกรรมและผลกระทบต่อสังคมจังหวัดตรัง

บทคัดย่อ

 บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเชื่อและพิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับศาลเจ้าท่ามกงเยี้ย จังหวัดตรัง และศึกษาผลกระทบจากความเชื่อและพิธีกรรมอันเนื่องมาจากศาลเจ้าท่ามกงเยี้ยต่อสังคมจังหวัดตรัง เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีการสังเกตและการสัมภาษณ์ คัดเลือกผู้ให้ข้อมูลแบบเจาะจง มี 3 กลุ่ม ดังนี้
1) กรรมการศาลเจ้าและเจ้าหน้าที่ประจำศาลเจ้าท่ามกงเยี้ย จำนวน 3 คน 2) ผู้ประกอบพิธีกรรม จำนวน 2 คน และ 3) ผู้ที่มีประสบการณ์ทางความเชื่อจากศาลเจ้าท่ามกงเยี้ย จำนวน 12 คน ตรวจสอบข้อมูลแบบสามเส้า วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา และนำเสนอ
ผลการวิจัยเชิงพรรณนาวิเคราะห์
ผลการวิจัยพบว่า ความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับศาลเจ้าท่ามกงเยี้ย จังหวัดตรัง มี 4 ด้าน คือ 1) ความเชื่อเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของศาลเจ้าท่ามกงเยี้ย 2) ความเชื่อเกี่ยวกับรูปโฉมและบุคลิกภาพองค์ยุวเทพท่ามกงเยี้ย 3) ความเชื่อเกี่ยวกับองค์ประกอบของศาลเจ้าท่ามกงเยี้ย และ 4) ความเชื่อเกี่ยวกับความศักดิ์สิทธิ์ขององค์ยุวเทพท่ามกงเยี้ย ส่วนพิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับศาลเจ้าท่ามกงเยี้ย มี 2 ประเภท คือ 1) พิธีกรรมประจำปี กระทำขึ้นเพื่อแสดงความเคารพ ขอบคุณเทพเจ้าและเพื่อแก้บน และ 2) พิธีกรรมสำหรับผู้มากราบไหว้ขอพรทั่วไป เป็นแนวปฏิบัติสำหรับการกราบไหว้ขอพรจากเทพเจ้าผลกระทบจากความเชื่อและพิธีกรรมอันเนื่องมาจากศาลเจ้าท่ามกงเยี้ยต่อสังคมจังหวัดตรัง พบว่า มี 3 ด้าน คือ 1) ผลกระทบต่อกลุ่มคน ได้แก่ กลุ่มร่างทรง กลุ่มผู้เคารพศรัทธาในองค์ยุวเทพท่ามกงเยี้ย กลุ่มคณะกรรมการศาลเจ้าท่ามกงเยี้ย และกลุ่มเด็กแรกเกิดที่ครอบครัวได้ถวายตัวแด่องค์ยุวเทพท่ามกงเยี้ย 2) ผลกระทบต่อการจัดระเบียบสังคมแบบวิถีชาวบ้าน ก่อให้เกิดการรักษาสัจจะ การแบ่งปัน ความอ่อนน้อมถ่อมตน การยึดมั่นในขนบธรรมเนียมประเพณี ความสามัคคีและจิตสำนึกรักบ้านเกิด และ 3) ผลกระทบต่อสถาบันทางสังคม พบว่ามีผลกระทบโดยตรงต่อสถาบันครอบครัว ศาสนาและเศรษฐกิจ และผลกระทบโดยอ้อมต่อสถาบันการเมืองการปกครองและการศึกษา ดังนั้นความเชื่อและพิธีกรรมจึงมีความสำคัญต่อการธำรงรักษาสังคมให้มีความผาสุก