กลวิธีทางวรรณศิลป์ในกวีนิพนธ์การเมือง: กรณีศึกษาจากคอลัมน์กวีกระวาดในมติชนสุดสัปดาห์ออนไลน์ ช่วง พ.ศ. 2559-2564

บทคัดย่อ

บทความวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากลวิธีทางวรรณศิลป์ในกวีนิพนธ์การเมืองจากคอลัมน์กวีกระวาดในมติชนสุดสัปดาห์ออนไลน์ช่วง พ.ศ. 2559–2564 เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูลวรรณกรรมประเภทกวีนิพนธ์ที่ปรากฏในคอลัมน์กวีกระวาดในมติชนสุดสัปดาห์ออนไลน์ โดยเลือกศึกษาเฉพาะกวีนิพนธ์ที่มีแนวคิดเกี่ยวกับการเมืองหรือสะท้อนเหตุการณ์ทางการเมืองช่วง พ.ศ. 2559–2564 จำนวน 36 เรื่อง ใช้กรอบแนวคิดทางกลวิธีทางวรรณศิลป์มาเป็นกรอบการวิจัย และวิเคราะห์ข้อมูลและนำเสนอผลการวิจัยเชิงพรรณนาวิเคราะห์
ผลการวิจัยพบว่า กลวิธีทางวรรณศิลป์ที่กวีเลือกนำมาใช้สร้างสรรค์งานกวีนิพนธ์การเมืองมี 6 กลวิธี ดังนี้ 1) การสรรคำ ได้แก่ การสรรคำกริยาแสดงประสบการณ์ และการสรรคำกริยาแสดงอาการ 2) การอ้างถึง ได้แก่ การอ้างถึงสำนวน การอ้างถึงวรรณกรรม และ อ้างถึงบุคคลและวาทะของบุคคล 3) การใช้อุปมา 4) การใช้อุปลักษณ์ 5) การใช้นามนัย และ 6) การใช้สัญลักษณ์ กลวิธีทางวรรณศิลป์ดังกล่าวเป็นเครื่องมือของกวีในการถ่ายทอดอารมณ์ความรู้สึก สะเทือนใจและแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับเหตุการณ์ทางการเมืองเชิงตัดสินคุณค่าและวิพากษ์วิจารณ์การทำงานของรัฐบาลในเชิงลบที่ใช้อำนาจจำกัดสิทธิและเสรีภาพของประชาชน ทำให้เห็นว่ากลวิธีทางวรรณศิลป์เป็นรากฐานสำคัญในการสรรค์สร้างตัวบทกวีนิพนธ์ใหม่ตามบริบททางการเมืองที่เปลี่ยนแปลงไป