การเรียนรู้เชิงวิพากษ์: ทางเลือกที่น่าสนใจในห้องเรียนภาษา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิชาการฉบับนี้มุ่งนำเสนอการเรียนรู้เชิงวิพากษ์หรือ “Critical literacy” คืออะไร และ บุคลากรทางการศึกษาจะสามารถนำแนวคิดนี้มาปรับใช้เพื่อเป็นทางเลือกในการจัดการเรียนการสอน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในห้องเรียนภาษาให้มีประสิทธิภาพ ผลการศึกษาพบว่าการเรียนรู้เชิงวิพากษ์เป็นวิธีการพิจารณาข้อความที่ปรากฏในการเขียนและการพูด เป็นการจัดการกับข้อความ ภาพ เสียง และสื่อต่าง ๆ เพื่อตั้งคำถาม อันนำไปสู่การแสดงให้เห็นทัศนะ ค่านิยม และคติความเชื่อต่าง ๆ ซึ่งอยู่ในตัวบทหรือสถานการณ์อันเป็นผลผลิตของสังคมอย่างมีเหตุผล การจัดการเรียนรู้เชิงวิพากษ์เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ โดยมีหลักการสำคัญในการจัดการเรียนรู้เชิงวิพากษ์ให้ผู้เรียนในห้องเรียนภาษา ได้แก่ 1) การสร้างรหัส ซึ่งเป็นการกำหนดหัวเรื่อง แนวคิดหรือสถานการณ์ โดยต้องเป็นเรื่องที่สามารถให้ผู้เรียนได้ฝึกการคิดและพยายามถอดรหัส 2) การตรวจสอบและสร้างกรอบการวิพากษ์ เป็นการตรวจสอบข้อมูลจากเรื่องหรือสถานการณ์ที่ผู้เรียนได้รับ โดยเชื่อมโยงกับประสบการณ์เดิมและค่านิยมของตนเพื่อนำไปสู่การวิเคราะห์ และ วิพากษ์เรื่องหรือสถานการณ์ 3) การสะท้อนความคิด เป็นการสะท้อนถึงข้อมูลที่ได้จากประสบการณ์
โดยแสดงให้เห็นความรู้สึกนึกคิดหรือน้ำเสียงที่มีต่อเรื่องหรือสถานการณ์ และ 4) การปฏิบัติการและนำเสนอผล เป็นการนำเสนอแนวทางแก้ไขปัญหาผ่านกิจกรรม เช่น การอภิปราย การแสวงหาคำตอบ และ การนำเสนอวิธีแก้ไขปัญหาเพื่อนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม รวมทั้งสร้างผลงานหรือเขียนข้อความเป็นของตนเอง ดังนั้นการเรียนรู้เชิงวิพากษ์จึงเป็นทางเลือกที่น่าสนใจในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ในห้องเรียนภาษาเพื่อให้ผู้เรียนฝึกคิด พิจารณาความเป็นไปและความเป็นไปได้ของสถานการณ์ในโลกที่เต็มไปด้วยความสลับซับซ้อนนี้
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ต้นฉบับทุกเรื่องที่พิมพ์เผยแพร่ได้รับการตรวจสอบความถูกต้องทางวิชาการโดยผู้ทรงคุณวุฒิ (Peer Peview) เฉพาะสาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ การตีพิมพ์บทความซ้ำต้องได้รับการอนุญาตจากกองบรรณาธิการเป็นลายลักษณ์อักษร
เอกสารอ้างอิง
ธิดา แซ่ชั้น, และ ณรงค์ สมพงษ์. (2562). การพัฒนาแบบจําลองการเรียนการสอนบนเว็บ
โดยใช้ปัญหาเป็นฐานเพื่อส่งเสริมการรู้ดิจิทัลสำหรับนักศึกษาระดับปริญญาตรี.
วารสารสารสนเทศศาสตร์, 37(2), 21-43.
นภดล ร่มโพธิ์. (2564). The Lost Skill ทักษะที่หายไปในศตวรรษที่ 21. กรุงเทพฯ: WE
LEARN.
สุธิญา พูนเอียด (ผู้จัดทำภาพ). มโนทัศน์สำคัญของการเรียนรู้เชิงวิพากษ์. ณ
กองบัญชาการกองทัพเรือ พระราชวังเดิม. เมื่อวันที่ 25 ธันวาคม 2564.
สุธิญา พูนเอียด (ผู้จัดทำภาพ). แนวทางการจัดการเรียนการสอนการเรียนรู้เชิงวิพากษ์. ณ
กองบัญชาการกองทัพเรือ พระราชวังเดิม. เมื่อวันที่ 25 ธันวาคม 2564.
ศศิมา ตุ้มนิลกาล. (2560). การนําเสนออัตลักษณ์บนเครือข่ายสังคมออนไลน์อินสตาแกรม
ของเจเนอเรชั่น:กรณีศึกษาความแตกต่างระหว่างเจเนอเรชั่นเอ็กซ์ เจเนอเร
ชั่นวายและเจเนอเรชั่นแซด. การค้นคว้าอิสระ นศ.ม. (การสื่อสารเชิงกลยุทธ์).
กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยกรุงเทพ.
Alastair, P. (2001). Critical applied linguistics: A critical introduction. New
Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
Anderson, G. L., & Irvine, P. (1993). Informing critical literacy with ethnography.
In Critical literacy: Politics, praxis, and the postmodern. New York:
Suny Press.
Anderson, L. W., & Bloom, B. S. (2001). A taxonomy for learning, teaching,
and assessing: A revision of Bloom's taxonomy of educational objectives.
New York: Addison Wesley Longman.
Bobkina, J., & Stefanova, S. (2016). Literature and critical literacy pedagogy in
the EFL classroom: Towards a model of teaching critical thinking
skills. Studies in second language learning and teaching, 6(4), 677-
Bobkina, J., & Stefanova, S. (2016). Model of teaching critical thinking skills:
Reader-centered critical reading and critical literacy pedagogy. In
Literature and critical literacy pedagogy in the EFL classroom:
Towards a model of teaching critical thinking skills. 684. Studies in
second language learning and teaching.
Bogart, W. G. V. D. (2008). Search Strategies in the IT and Internet Era. The
need for critical literacy and critical thinking in knowledge workers.
http://www.earthportals.com/Portal_Messenger/ss.html
Cervetti, G., Pardales, M. J., & Damico, J. S. (2001). A tale of differences: Com
paring the traditions, perspectives, and educational goals of critical
reading and critical literacy. Reading online, 4(9), 80-90.
Chaikul, R. (2006). Application of critical literacy to enhance English speaking
ability and critical consciousens of Janpanese students. Master of
Education M.Ed. (Teaching English as a Foreign Language). Chiang Mai:
Chiang Mai University.
Chaikul, R. (2006). Concept of critical literacy. In Application of critical literacy
to enhance English speaking ability and critical consciousens of
Janpanese students. 22. Chiang Mai: Chiang Mai University.
Chaikul, R. (2006). The cycle of the application of critical literacy. In Application of
critical literacy to enhance English speaking ability and critical
consciousens of Janpanese students. 31. Chiang Mai: Chiang Mai
University.
Cummins, J. (2000). Academic language learning, transformative pedagogy,
and information technology: Towards a critical balance. Tesol
Quarterly, 34(3), 537-548.
Darder, A. (2003). The critical pedagogy reader. New York: Psychology Press.
Freire, P. (1972). Education: domestication or liberation?. Prospects, 2(2),
-181.
Freire, P. (1993). Pedagogy of the City. New York: Continuum.
Freire, P. (2005). Pedagogy of the oppressed. New York: Continuum.
Giroux, H. A. (2004). Critical pedagogy and the postmodern/modern divide:
Towards a pedagogy of democratization. Teacher education
quarterly, 31(1), 31-47.
Locke, T., & Cleary, A. (2011). Critical literacy as an approach to literary study
in the multicultural, high-school classroom. English Teaching:
Practice and Critique, 10(1), 119-139.
Luke, A. (2000). Critical literacy in Australia: A matter of context and
standpoint. Journal of adolescent &adult literacy, 43(5), 448-461.
McLaren, P. (1998). Che: The pedagogy of Che Guevara: Critical pedagogy
and globalization thirty years after Che. Cultural Circles, 3, 29-103.
Michell, M. J. (2006). Teaching for critical literacy: An ongoing necessity to
look deeper and beyond. English Journal, 96(2), 41-46.
Ohara, Y., Saft, S., & Crookes, G. (2001). Toward a feminist critical pedagogy
in a beginning Japanese-as-a-foreign-language class. Japanese
Language and Literature, 35(2), 105-133.
Rivera, K. M. (1999). Popular research and social transformation: A community-based
approach to critical pedagogy. TESOL Quarterly, 33(3), 485-500.
Stefanova, S., Bobkina, J., & Pérez, F. J. S.-V. (2017). The effectiveness of
teaching critical thinking skills through Literature in EFL context: A
case study in Spain. International Journal of Applied Linguistics and
English Literature, 6(6), 252-266.
Temple, C. (2016, December 28). Critical Thinking and Critical Literacy. http://
www.criticalthinkinginternational.org/further-reading?id=22
Van Duzer, C., & Florez, M. C. (1999). Critical Literacy for Adult English
Language Learners. https://www.cal.org/caela/esl_resources/
digests/critlit.html
Wooldridge, N. (2001). Tensions and ambiguities in critical literacy. In
Negotiating critical literacies in Classrooms. New York: Routledge.
