ทางเดี่ยวซอสามสายเพลงทยอยเดี่ยวของพระยาภูมีเสวิน (จิตร จิตตเสวี)

บทคัดย่อ

 การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวคิด คุณค่าทางและการประพันธ์ทางเดี่ยวซอสามสายเพลงทยอยเดี่ยวของพระยาภูมีเสวิน (จิตร จิตตเสวี) โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพและองค์ความรู้ทางดุริยางคศิลป์ไทยมาใช้ในการวิเคราะห์ ผลการวิจัยพบว่า แนวคิดที่ปรากฏในทางเดี่ยวซอสามสายเพลงทยอยเดี่ยวของพระยาภูมีเสวิน (จิตร จิตตเสวี) ประกอบด้วย 5 แนวคิด ได้แก่ แนวคิดเรื่องเพลงเดี่ยวขั้นสูง ความเชื่อเรื่องการสาปแช่ง การสืบทอด พิธีกรรมการถ่ายทอด และการบรรเลง มีคุณค่า 4 ประการ คือ คุณค่าต่อผู้รับการถ่ายทอด ผู้ถ่ายทอด สำนักพระยาภูมีเสวิน (จิตร จิตเสวี)และสังคม การประพันธ์ทางเดี่ยวซอสามสายเพลงทยอยเดี่ยว พบว่าซอสามสายมีความเหมาะสมในการบรรเลง มีการวางโครงสร้างทางเดี่ยวในลักษณะเพลงเถา การใช้จังหวะฉิ่งและจังหวะหน้าทับสองไม้ การใช้กลุ่มทำนองโยน การขึ้นเพลงและการลงจบ นอกจากนี้ยังมีการใช้กลวิธีพิเศษ 11 กลวิธี คือกลวิธีพิเศษในการใช้นิ้ว ได้แก่ 1) นิ้วประ 2) นิ้วพรม 3) นิ้วแอ้ 4) นิ้วนาคสะดุ้ง 5) นิ้วก้อง 6) นิ้วชุน 7) นิ้วควง 8) นิ้วครั่น 9) นิ้วชั่ง 10) นิ้วสะบัด 11) นิ้วรูด และกลวิธีพิเศษในการใช้คันชัก ได้แก่ 1) คันชักจับกระตั้วแทงกระตั้ว 2) คันชักงูเลื้อย3) การชะงักซอ