นิทรรศน์นครรัฐไทยบนแผ่นดินสุวรรณภูมิ : บทพินิจพลวัตประวัติศาสตร์สังคมการเมืองไทย

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเป็นมาและพัฒนาการทางประวัติศาสตร์ของสังคมการเมืองไทยที่นำเสนอผ่านนิทรรศการนครรัฐไทยบนแผ่นดินสุวรรณภูมิ โดยการศึกษาเชิงเอกสารร่วมกับการสังเคราะห์ทางประวัติศาสตร์ แล้วนำเสนอเชิงการปริทัศน์เป็นรายประเด็นตามหัวข้อในการจัดแสดงนิทรรศการทั้ง 4 หัวข้อ ได้แก่ จากรัฐโบราณสู่บ้านเมืองไทย รัฐไทยในสุวรรณภูมิ จากสยามรัฐสู่ราชอาณาจักรไทย และราชาธิปัตย์รัฐสยาม ร่วมด้วยการวิเคราะห์ความสัมพันธ์เชิงอำนาจและการเมือง การศึกษานี้ทำให้ประจักษ์ได้อย่างเด่นชัดถึงความเปลี่ยนแปลงของทัศนะในการนำเสนอประวัติศาสตร์สังคมการเมืองไทย จากเดิมที่มีลักษณะเป็นประวัติศาสตร์ด้านเดียวที่มุ่งขับเน้นอุดมการณ์ราชาชาตินิยมเพื่อสร้างความชอบธรรมในอำนาจการปกครอง และเพื่อสร้างสำนึกร่วมในความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันของคนในชาติ สู่การนำเสนอแง่มุมทางประวัติศาสตร์แบบองค์รวมที่ตระหนักและให้ความสำคัญถึงความเป็นสังคมพหุวัฒนธรรมของประเทศไทยที่มี
ความหลากหลายทางเชื้อชาติและวัฒนธรรม ตลอดจนความเป็นอิสระของนครรัฐโบราณก่อนที่จะหลอมรวมเข้ากันเป็นรัฐไทย ดังนั้น นัยสำคัญที่ผู้เขียนต้องการสะท้อนผ่านบทความนี้ จึงเป็นการเรียกร้องให้แวดวงการศึกษาวิชาการทางประวัติศาสตร์ในสังคมไทยได้มีการทบทวนหลักการ แนวคิด รวมทั้งเป้าหมายในการศึกษาทำความเข้าใจประวัติศาสตร์ที่ควรเป็นไปอย่างมีเหตุมีผล และเปิดใจกว้างมากขึ้นเพื่อเรียนรู้ผู้คน เรียนรู้เรื่องราว และเรียนรู้เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในประวัติศาสตร์ด้วยใจที่เป็นกลาง ไม่ลบเลือน ลดทอน และด้อยคุณค่าของใครในประวัติศาสตร์เพียงเพราะต้องการสร้างภาพความยิ่งใหญ่ให้แก่ตน ซึ่งหากจุดยืนเหล่านี้ได้มีการทบทวนอย่างจริงจังและจริงใจ ก็เชื่อได้ว่าผลสะท้อนของประวัติศาสตร์ที่เคยจุดไฟแห่งความเกลียดชังให้ลุกโชนคงได้มอดดับลง และแปรเปลี่ยนไปสู่สายใยแห่งภราดรภาพอันนำมาซึ่งการยอมรับและเคารพในความแตกต่างหลากหลายเพื่อการอยู่ร่วมกันของผู้คนในสังคมต่อไป