การพัฒนาตัวชี้วัดคุณธรรมตามแนวพระพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
สถานการณ์ปัจจุบันของระบบการศึกษาไทยกำลังเผชิญกับความท้าทายด้านคุณธรรมจริยธรรมของผู้บริหารสถานศึกษา ซึ่งส่งผลกระทบต่อคุณภาพการศึกษาและการพัฒนานักเรียนอย่างยั่งยืน ปัญหาการขาดแนวทางการประเมินคุณธรรมที่ชัดเจนและสอดคล้องกับบริบทสังคมไทยทำให้การพัฒนาผู้บริหารในด้านนี้ขาดทิศทางที่แน่นอน การวิจัยนี้จึงมุ่งพัฒนาตัวชี้วัดคุณธรรมที่อิงหลักพระพุทธศาสนาเพื่อเป็นเครื่องมือในการประเมินและพัฒนาคุณธรรมของผู้บริหารสถานศึกษาให้มีประสิทธิภาพและเหมาะสมกับสังคมไทย บทความนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดและการพัฒนาคุณธรรมตามแนวพระพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษา 2) เพื่อสร้างตัวชี้วัดคุณธรรมตามแนวพระพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษา 3) เพื่อเสนอตัวชี้วัดคุณธรรมตามแนวพระพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษา รูปแบบการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพใช้แนวคิดการพัฒนาตัวชี้วัดคุณธรรมตามแนวพระพุทธศาสนาเป็นกรอบการวิจัย พื้นที่วิจัย จังหวัดกาญจนบุรี กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้บริหารสถานศึกษา จำนวน 17 รูปคน ใช้วิธีคัดเลือกแบบเจาะจงเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยมี แบบสัมภาษณ์เชิงลึก ชนิด คือ 1) แบบมีโครงสร้าง 2) แบบสนทนากลุ่ม 3) การสังเกต วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้วิธีการวิเคราะห์ข้อมูล การวิจัยเชิงคุณภาพ นำข้อมูลมาวิเคราะห์เนื้อหาและการคืนข้อมูล สรุปนำเสนอผลการวิจัย พบว่า การพัฒนาคุณธรรมตามแนวพระพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษา การนำหลักธรรมของพระพุทธศาสนามาประยุกต์ใช้ช่วยสร้างวัฒนธรรมองค์กรที่ดี ส่งเสริมความโปร่งใส ความยุติธรรม และการเคารพความแตกต่าง ตัวชี้วัดคุณธรรมของผู้บริหารสถานศึกษาช่วยให้ผู้นำตัดสินใจอย่างมีสติการนำหลักธรรมมาใช้ในการบริหารจัดการจะส่งเสริมการพัฒนาคุณลักษณะของนักเรียนและผู้บริหารให้มีจริยธรรม ส่งผลให้สังคมดีขึ้น
สรุปผลการวิจัย การพัฒนาตัวชี้วัดคุณธรรมของผู้บริหารสถานศึกษาตามกรอบหลักสัปปุริสธรรม 7 ด้าน ได้แก่ ด้านธัมมัญญู (รู้จักเหตุ) อัตถัญญู (รู้จักผล) อัตตัญญู (รู้จักตน) มัตตัญญู (รู้จักประมาณ) กาลัญญู (รู้จักกาลเวลา) ปริสัญญู (รู้จักชุมชน) ปุคคลัญญู (รู้จักบุคคล) โดยผลการวิจัยนี้ถอดบทเรียนจากประสบการณ์ของผู้บริหารสถานศึกษาที่มีความเชี่ยวชาญ นำเสนอ 35 ตัวชี้วัดที่ส่งเสริมความเป็นผู้นำที่มีจริยธรรม ส่งผลให้การจัดการการเรียนการสอนมีคุณภาพ และนักเรียนมีทักษะที่เหมาะสมกับอนาคต ส่งผลดีต่อภาพลักษณ์ของโรงเรียนและสังคม
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
Boonmana, W., & Methawinayaras, P. (2017). An approach to enhancing ethical awareness among educational administrators: A Buddhist integration perspective. Graduate Studies Review Journal, 13(1), 1–15.
Chaiyoothaphum, A. (2018). Developing ethical indicators and practices to foster desired graduate attributes in higher education institutions in the Central Region Network. Chulalongkorn University Educational Journal, 46(3), 15–30.
Khaemmani, T. (2003). Developing morality, ethics, and values: From theory to practice. Sermsin Prepress System.
Mahachulalongkornrajavidyalaya University. (1996). The Thai Tripitaka: Mahachulalongkornrajavid yalaya University edition. Mahachulalongkornrajavidyalaya University Press.
Murry, J. H. (1996). Study of the moral aspect of leadership in an urban context [Doctoral dissertation, University of New Orleans].
Office of the Permanent Secretary, Ministry of Education. (2009). Manual for compliance with the code of ethics for officials of the Office of the Permanent Secretary, Ministry of Education B.E. 2009. Office of the Permanent Secretary, Ministry of Education.
Roonglavan, P. (2019). A study of the demand for morality and ethics in computer science programs at the higher education level [Master’s thesis, King Mongkut's Institute of Technology North Bangkok].
Tuantoe, N., et al. (2021). Developing morality and ethics of educational administrators under the Phetchabun Primary Educational Service Area Office 3. Journal of Local Governance, Legal Persons and Innovation, 7(5), 45–60.
Welch, J. J. (1982). The leadership styles of the Massachusetts school superintendent (Doctoral dissertation). Dissertation Abstracts International, 43(2), 123–145.
Wichai, P. J., & Thitipasittikorn, P. M. P. (2025). Developing community learning processes based on research: An independent Buddhist studies course for students at Mahachulalongkornraja vidyalaya University. Journal of Educational Innovation and Research, 9(1), 1–15.
