การมีส่วนร่วมของเด็กและเยาวชนในพื้นที่กรุงเทพมหานคร ต่อการควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบ

บทคัดย่อ

ผลิตภัณฑ์ยาสูบ เป็นผลิตภัณฑ์ที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจึงได้มีมาตรการควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบ ผ่านการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วน โดยเฉพาะเด็กและเยาวชนซึ่งเป็นผู้ได้รับผลกระทบ ดังนั้น การวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์ 1) ศึกษาความสัมพันธ์ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ยาสูบของเด็กและเยาวชนที่ส่งผลต่อการมีส่วนร่วมในการควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบ และ  2) ศึกษาบทบาทของหน่วยงานในระดับนโยบายและระดับปฏิบัติการที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบอย่างมีส่วนร่วม การศึกษาวิจัยเป็นการวิจัยแบบผสมผสาน ระหว่างการวิจัยเชิงปริมาณ ซึ่งมีกลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ เด็กและเยาวชนในพื้นที่กรุงเทพมหานคร อายุระหว่าง 12 - 25 ปีบริบูรณ์ จำนวน 400 คน  เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลคือแบบทดสอบและแบบสอบถาม สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ การวิเคราะห์สมการถดถอยเชิงพหุคูณ การวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้เครื่องมือเก็บรวบรวมข้อมูลคือ       แบบสัมภาษณ์ชนิดไม่มีโครงสร้าง ซึ่งสัมภาษณ์เชิงลึกกับหัวหน้าหน่วยงานระดับนโยบายและระดับปฏิบัติการที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบอย่างมีส่วนร่วม จำนวน 4 คน

ผลการวิจัยพบว่า

1) ปัจจัยความรู้พื้นฐานที่เกี่ยวข้องกับผลิตภัณฑ์ยาสูบ สามารถร่วมกันอธิบายการมีส่วนร่วมของเด็กและเยาวชน ในภาพรวมได้ร้อยละ 12.7 โดยที่ปัจจัยความรู้พื้นฐาน โดยที่ปัจจัยความรู้พื้นฐาน ด้านผลกระทบระยะยาว และผลกระทบจากการสัมผัสควันบุหรี่ ส่งผลต่อการมีส่วนร่วมในภาพรวม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01

2) บทบาทของหน่วยงาน พบว่าในระดับนโยบายและระดับปฏิบัติการมีการสนับสนุนให้เด็ก        และเยาวชน มีบทบาทในด้านการวางแผน การดำเนินกิจกรรม การใช้ประโยชน์ และการได้รับผลประโยชน์

ผลจากการวิจัยนี้ สามารถนำผลไปพัฒนาแนวทางและสร้างการมีส่วนร่วมของเด็กและเยาวชนในพื้นที่กรุงเทพมหานครต่อการควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบของหน่วยงานในระดับต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง