โต้ง : หมอพื้นบ้านทวารวดีกับวิถีอดีตสู่สาธารณสุขปัจจุบัน

บทคัดย่อ

หมอชาวบ้าน หรือ หมอพื้นบ้านเป็นผู้ดูแลสุขภาพและรักษาโรคให้กับผู้ป่วยในท้องถิ่นนั้นๆ โดยใช้องค์ความรู้และวิถีปฏิบัติที่สัมพันธ์กับวัฒนธรรมท้องถิ่นและมีอัตลักษณ์เฉพาะ เป็นส่วนหนึ่งในวิถีการดำเนินชีวิตตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันในมิติที่ครอบคลุมตั้งแต่การเกิดจนถึงวาระสุดท้ายของชีวิต ในแต่ละท้องที่จะมีคำเรียกขานหมอพื้นบ้านตามบริบทของตน เช่น ภาคเหนือ เรียกว่าหมอเมือง  ภาคอีสาน เรียกว่าหมอลำผีฟ้า เป็นต้น ซึ่งบุคคลเหล่านี้จะมีบทบาทสำคัญต่อการดำเนินชีวิตของสมาชิกในท้องถิ่นนั้นๆ ในบทความนี้ ผู้เขียนจะนำเสนอในบทบาทของโต้ง ซึ่งเป็นหมอพื้นบ้านในวิถีชีวิตชาวมอญที่เชื่อกันว่าเป็นบรรพบุรุษในสมัยทวารวดี โดยจะนำเสนอมิติที่เกี่ยวข้องกับการดูแลสุขภาพในบริบทงานอนามัยแม่และเด็กที่สะท้อนถึงการจัดการสาธารณสุขปัจจุบัน