อัตลักษณ์ทางทุนวัฒนธรรมบ้านแหลมโพธิ์ ตำบลคูเต่า อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอัตลักษณ์ทางทุนวัฒนธรรม บ้านแหลมโพธิ์หมู่ที่ 3 ตำบลคูเต่า อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา โดยการศึกษาจากเอกสาร การสังเกตการณ์ การสัมภาษณ์เชิงลึก จัดประชุมกลุ่มย่อย และวิเคราะห์ข้อมูล พบว่า แหลมโพธิ์เป็นพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ทางความเชื่อและ
เป็นพื้นที่ทางธรรมชาติที่เป็นแหลมยื่นลงทะเลสาบสงขลา บ้านแหลมโพธิ์มีอัตลักษณ์ทุนทางวัฒนธรรมจำนวน 3 ด้าน ดังนี้ 1) ทุนทางวัฒนธรรมด้านประเพณีและความเชื่อ มีประเพณีชักพระทางน้ำความเชื่อทางพุทธศาสนาโดยอันเชิญพระพุทธรูปขึ้นประทับบนบุษบกที่ตกแต่งสวยงาม บนเรือพระ
ตีกลองทัดเป็นจังหวะขณะเดินทางมายังแหลมโพธิ์ มีการแข่งขันพายเรือ
ซึ่งจัดขึ้นหลังจากชักพระทางน้ำ จัดแข่งขันกันทีละคู่มี 2 ฝีพาย มีตำนานทวดงูเป็นความเชื่อเรื่องทวดศักดิ์สิทธิ์ที่แหลมโพธิ์และมีพิธีบูชาทวดงู
ไหว้ด้วยดอกไม้ธูปเทียนใส่พานและแก้บนด้วยประทัดและไข่สดที่ศาลาทวดงู ด้านอาหารต้มสามเหลี่ยมเป็นอาหารถวายพระและแขวนเรือพระตามความเชื่อของชาวพุทธในวันออกพรรษา 2) ทุนทางวัฒนธรรมด้านฝีมือช่างดั้งเดิมและอาชีพ มีงานต่อเรือเป็นงานช่างต่อเรือยาวเพื่อใช้สัญจรและประกอบอาชีพประมงชายฝั่งที่สืบทอดและเรียนรู้งานช่างผ่านการคลุกคลีจากรุ่นพ่อรุ่นแม่ทำต่อ ๆ กันมาจนกลายเป็นวิชาต่อเรือยาว มีงานมัดกัด
กัดเป็นเครื่องมือจับสัตว์น้ำที่ต้องอาศัยฝีมือการมัดทุ่นพลาสติกและทุ่นตะกั่ว มีอาชีพประมงขนาดเล็กเป็นอาชีพหลักอาศัยทะเลสาบสงขลาอาศัยสัตว์น้ำเพื่อการยังชีพ 3) ทุนทางวัฒนธรรมด้านศิลปะการแสดง มีเพลงเรือแหลมโพธิ์เป็นเพลงร้องที่มีศูนย์กลางอยู่ที่แหลมโพธิ์ ซึ่งแต่เดิมเป็นเพลงร้องที่ฝีพายขับร้องเล่นกันเพื่อให้จังหวะการพายเรือเกิดความพร้อมเพรียงและเพื่อความสนุกสนานในประเพณีชักพระทางน้ำ ดังนั้น อัตลักษณ์ทุนทางวัฒนธรรมมีความสำคัญเป็นเครื่องมือยึดโยงการธำรงให้ผู้คนอยู่ร่วมกันได้อย่างสันติสุข
Downloads
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ
เอกสารอ้างอิง
ฉวี นวลพันธ์. (2565, 1 มิถุนายน). มัดกัด [สัมภาษณ์]. ช่างมัดกัด.
ดิเรก ปัทมสิริวัฒน์ และพัชรินทร์ สิรสุนทร (บ.ก.). (2547). ทุนสังคม และทุนวัฒนธรรมในระบบเศรษฐกิจ และการจัดการยุคใหม่. กรุงเทพฯ: พี.เอ.ลีฟวิ่ง.
ธวเดช ภาจิตรภิรมย์ และชาญชัย จิวจินดา. (2565). วัดเจดีย์ (ไอ้ไข่) : คติชน การพัฒนาและการประกอบสร้างในฐานะพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์. วารสารวิจยวิชาการ. 5(5), 93-108.
ธวัลรัตน์ พรหมวิเศษ. (2559). ภาษาและฉันทลักษณ์ ในเพลงเรือภาคใต้ : ท้องถิ่น กับการธำรงอัตลักษณ์ และตัวตนในสังคมร่วมสมัย. วารสารรูสมิแล. 37(2), 15-30.
นฤมล ขุนวีช่วย และมานะ ขุนวีช่วย. (2562). ทุนทางสังคมในการจัดการและใช้ประโยชน์ทรัพยากรป่าพรุควนเคร็ง. วารสารนาคบุตรปริทรรศน์. 11(2), 62-71.
บูรกรณ์ บริบูรณ์, ณกมล ปุญชเตต์ทิกุล และณัฐฑิตา โรจนประศาสตร์. (2560). อัตลักษณ์กับการท่องเที่ยว : ศึกษาการนำอัตลักษณ์มาใช้กับการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมแหล่งมรดกโลกเมืองอยุธยา ประเทศไทย. [รายงานผลวิจัย]. มหาวิทยาลัยจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ฝาด บินเดน. (2565, 1 มิถุนายน). ต่อเรือ [สัมภาษณ์]. ช่างต่อเรือ.
พระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม พ.ศ.2559. (2559). ราชกิจจานุเบกษา. เล่มที่ 33 ตอนที่ 19 ก. หน้า 1-2.
พร แก้วประกอบ. (2565, 1 มิถุนายน). ต้ม [สัมภาษณ์]. ชาวบ้านแหลมโพธิ์.
พระมหัทธนะ สุจิณโณ. (2565, 5 มิถุนายน). ทวดงู [สัมภาษณ์]. หัวหน้า สำนักสงฆ์แหลมโพธิ์.
มาลี เถาถวิล. (2565, 12 มีนาคม). เพลงเรือแหลมโพธิ์ [สัมภาษณ์]. แม่เพลงเรือแหลมโพธิ์.
เมธี พิริยการนนท์ และนพดล ตั้งสกุล. (2564). ปริทัศน์บทความ : เรื่องพื้นที่สาธารณะ พื้นที่ทางวัฒนธรรมและพื้นที่สาธารณะทางวัฒนธรรม. หน้าจั่ว ว่าด้วยประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมและสถาปัตยกรรมไทย. 18(1), 134-158.
ศศลักษณ์ ทองขาว, กิตติพร ไชยโรจน์, คุณาพร ไชยโรจน์ และอำนาจ ทองขาว. (2563). ความเชื่อทางจิตวิญญาณทวดที่มีอิทธิพลต่อวัฒนธรรมท้องถิ่นในจังหวัดตรัง. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร. 8(6), 2325-2336.
ประพนธ์ เรืองณรงค์. (2552). แหลงใต้ (21). วารสารรูสมิแล. 30(1), 58-62.
สมปราชญ์ อัมมะพันธุ์. (2553). แข่งเรือ. วารสารรูสมิแล. 31(3), 67-72.
สมปอง มุกดารัตน์. (2554). สีสันของความศรัทธา : เรือพระโคกโพธิ์ในปัจจุบัน. วารสารรูสมิแล. 32(3), 57-64.
สุวัฒน์ นวลนุ่น. (2565, 5 มิถุนายน). แข่งเรือพาย [สัมภาษณ์]. ผู้ใหญ่บ้านบ้านแหลมโพธิ์.
สุธิรา ปานแก้ว และวันวิสาข์ พลอย อินสว่าง. (2561). แนวทางพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวในพื้นที่ชุมชนแหลมโพธิ์ ตำบลคูเต่า อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา. [รายงานผลการวิจัย]. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย.
หิรัญ เถาถวิล. (2563, 3 ตุลาคม). เพลงเรือแหลมโพธิ์ [สัมภาษณ์]. ครูภูมิปัญญาเพลงเรือแหลมโพธิ์.
อภิญญา เฟื่องฟูสกุล. (2546). อัตลักษณ์ : การทบทวนทฤษฎีและกรอบแนวคิด. กรุงเทพฯ: คณะกรรมการสภาวิจัยแห่งชาติ สาขาสังคมวิทยา สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ.
อริสรา ระพิทย์พันธ์. (2557). ผลกระทบการรับรู้ลักษณะภูมิทัศน์บริการของร้านอาหารทะเลในพื้นที่แหลมโพธิ์ที่มีต่อการภักดีของนักท่องเที่ยวชาวไทย. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. หลักสูตรบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการการท่องเที่ยว คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
อุทิศ ทาหอม, พิชิต วันดี และสำราญ ธุระตา. (2558). ทุนทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญาเพื่อสร้างการมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของชุมชนบ้านตามา จังหวัดบุรีรัมย์. วารสารการจัดการสิ่งแวดล้อม. 11(2), 44-59.
