ครุยนาค : การอนุรักษ์และพัฒนาภูมิปัญญา ผ้าทอนาหมื่นศรี จังหวัดตรัง

บทคัดย่อ

บทความวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบริบทและประวัติความเป็นมาของชุดครุยนาคในตำบลนาหมื่นศรี อำเภอนาโยง จังหวัดตรัง เพื่ออนุรักษ์และพัฒนาภูมิปัญญาผ้าทอนาหมื่นศรี ตำบลนาหมื่นศรี อำเภอนาโยง จังหวัดตรัง โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการศึกษาพบว่า
ผ้าทอนาหมื่นศรีเป็นมรดกทางภูมิปัญญาของชาวตำบลนาหมื่นศรี อำเภอนาโยง จังหวัดตรัง ที่มีการสืบทอดกันมาเป็นเวลานานจากรุ่นสู่รุ่นรวมเวลานับร้อยปี การทอผ้านาหมื่นศรีเริ่มต้นจากการที่ยายนางได้รื้อฟื้นภูมิปัญญาการทอผ้าและเกิดการรวมตัวเป็นกลุ่มชาวบ้าน และในส่วนของครุยนาคที่ปรากฏในพื้นที่ตำบลนาหมื่นศรี พบในพิธีอุปสมบทหมู่ โดยมีลักษณะเป็นแบบเรียบง่าย มีการทอผ้าเตรียมไว้เพื่อเป็นผ้านุ่งและผ้าเบี่ยง ผ้านุ่งที่ปรากฏ ได้แก่ ผ้าทอที่มีลวดลายและไม่มีลวดลาย ด้านบนจะมีผ้าเบี่ยง ซึ่งมีลักษณะการพาดจากไหล่ซ้ายมากลัดไว้ที่เอวด้านขวา บนศีรษะมีการสวมมงคลศีรษะโทนสีขาวทอง นอกจากนี้ในการอนุรักษ์และพัฒนาภูมิปัญญาผ้าทอนาหมื่นศรีได้ออกแบบและสร้างสรรค์ผ้าทอในรูปแบบของชุดครุยนาค โดยใช้กลุ่มสีไทยโทน ทั้งนี้ลายผ้าที่ใช้ทอเป็นลายดั้งเดิม ได้แก่ ลายแก้วชิงดวง ลายลูกแก้ว ลายลูกแก้วฝูง ลายท้ายมังคุด และลายที่ปรับปรุงขึ้นใหม่ ได้แก่ ลายมักกะลีผล ลายดอกพุดตาน และลายเกล็ดแก้วพญานาค