จิตสำนึกในปรัชญาขงจื๊อ

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา “จิตสำนึกในปรัชญาขงจื๊อ” ขงจื๊อมองว่า แนวคิดและการปฏิบัติตนอย่างมีจิตสำนึกเป็นรูปแบบการดำเนินชีวิต เนื่องจากเต๋าให้กำเนิดสรรพสิ่งและบทบัญญัติทางศีลธรรมไว้เป็นกฎเกณฑ์การปฏิบัติตนของมนุษย์ การปฏิบัติตนอย่างมีจิตสำนึกของมนุษย์ไม่ได้ขึ้นกับธรรมชาติของมนุษย์ ไม่ว่าธรรมชาติของมนุษย์จะดีหรือชั่วก็ตาม แต่ขึ้นอยู่กับการศึกษาเรียนรู้และการพัฒนาตนเองตามวิถีแห่งมนุษยธรรม เนื่องจากมนุษย์มีจิตสำนึกคิดถึงความถูกต้อง โดยไม่เห็นแก่ประโยชน์ส่วนตนและเสียสละชีวิตตนเพื่อบ้านเมือง มรรควิธีของมนุษย์ที่มีความแตกต่างกับวิถีแห่งเต๋าที่เห็นว่ามนุษย์ควรปฏิบัติตนตามกฎเกณฑ์แห่งสวรรค์ ซึ่งเป็นวิถีแห่งเต๋าที่ต้องอาศัยมนุษย์เพื่อการดำรงอยู่ของวิถีแห่งเต๋าในทัศนะขงจื๊อ