อัตลักษณ์เพลงหน้าพาทย์: ประพันธ์โดยครูสำราญ เกิดผล

บทคัดย่อ

งานวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์โครงสร้างและอัตลักษณ์ของเพลงหน้าพาทย์ที่ประพันธ์โดยครูสำราญ เกิดผล ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการศึกษาข้อมูลจากเอกสาร ผลการวิจัยพบว่า เพลงหน้าพาทย์ที่ประพันธ์โดย ครูสำราญ เกิดผล มีทั้งหมด 11 เพลง ทุกเพลงเป็นเพลงหน้าพาทย์ประเภทเพลงตระ อัตราจังหวะสองชั้น มีโครงสร้างแบบ 4 ไม้ลา 8 ไม้ลา และ 9 ไม้ลา ทุกเพลงบรรเลงต่อท้ายด้วยรัว ทางที่ใช้ในการประพันธ์เพลงหน้าพาทย์ มีทั้งหมด 3 ทาง ได้แก่ ทางใน ทางนอก และทางกลาง อัตลักษณ์เพลงหน้าพาทย์ พบว่า กระสวนจังหวะที่ใช้ในการประพันธ์เพลงหน้าพาทย์ทั้งหมดมีจำนวน 30 รูปแบบ มีรูปแบบจังหวะที่พบในทุกเพลงจำนวน 4 รูปแบบ คือ รูปแบบ A B C และ H กระสวนทำนองแสดงในรูปแบบเส้นตรงมีทั้งแบบอยู่กับที่ เคลื่อนที่ขึ้นและเคลื่อนที่ลง ส่วนใหญ่เป็นรูปแบบทำนองที่ไม่ซับซ้อนและไม่แสดงลักษณะขึ้นลงเป็นฟันปลา การใช้ทำนองในการประพันธ์มี 3 รูปแบบ คือ ทำนองเพลงเฉพาะ ทำนองเพลงหน้าพาทย์และทำนองเพลงทั่วไป สามารถแสดงเป็นอัตลักษณ์ด้านทำนองเฉพาะของครูสำราญได้ทั้งหมด 6 รูปแบบ ด้านการแจกแจงมือฆ้องที่แสดงอัตลักษณ์ของเพลงหน้าพาทย์ที่ครูสำราญ เกิดผล เป็นผู้ประพันธ์ มีทั้งหมด 8 เทคนิค ได้แก่ เทคนิคการตีซ้ายประคบขวา เทคนิคตีขวาประคบซ้าย เทคนิคการใช้มือซ้าย เทคนิคการตีลักจังหวะด้วยมือขวา เทคนิคการตีคู่ 2 แบบเหลื่อม เทคนิคการตีคู่ 2 แบบพร้อมกัน เทคนิคการตีคู่ 2 แบบกรอ และเทคนิคการตีคู่ 5 ที่ไม่ใช่ลูกโยน