กลวิธีทางภาษาเพื่อแสดงการบริภาษในเพลงลูกทุ่งอีสานร่วมสมัย

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มุ่งศึกษากลวิธีทางภาษาเพื่อแสดงการบริภาษในเพลงลูกทุ่งอีสานร่วมสมัย บทเพลงที่นำมาศึกษาเป็นบทเพลงลูกทุ่งอีสานในช่วง 2 ปี (ระหว่าง พ.ศ.2561-2562) ที่ปรากฏในเว็บไซต์ www.jook.com ซึ่งเป็นเว็บไซต์ที่รวบรวมเพลงลูกทุ่งที่ได้รับความนิยมในปัจจุบัน ซึ่งมีจำนวนทั้งสิ้น 80 เพลง ผลการวิจัยพบว่ากลวิธีทางภาษาในการแสดงการบริภาษที่ปรากฏอยู่ในเนื้อหาเพลงลูกทุ่งอีสานสำคัญมี 6 กลวิธี ได้แก่ การใช้คำศัพท์ การใช้อุปลักษณ์ การใช้แนวเทียบ การใช้ถ้อยคำนัยผกผัน การใช้คำถามวาทศิลป์ และการใช้ทำเนียบภาษา ทั้งนี้กลวิธีทางภาษาลักษณะต่าง ๆ ในบทเพลงแต่ละเพลงมักไม่ค่อยปรากฏอยู่อย่างโดดเดี่ยว แต่จะมีปรากฏร่วมอยู่กับกลวิธีอื่น ๆ เพื่อแสดงอารมณ์ความรู้สึกด้วย และสิ่งที่สำคัญอีกอย่างหนึ่งที่พบจากการวิจัยในครั้งนี้ คือการใช้ถ้อยคำที่แสดงการบริภาษในเพลงลูกทุ่งอีสานส่วนใหญ่ไม่ได้สื่อหรือเน้นถึงความหยาบคายที่สะท้อนความรุนแรงเป็นหลัก แต่เนื้อหาของบทเพลงเหล่านี้ได้ทำหน้าที่เป็นเครื่องระบายความคับข้องใจต่าง ๆ โดยเฉพาะเรื่องราวของความรักความผิดหวังด้วยการตำหนิ ประชดประชันและเสียดสี ทั้งนี้โดยธรรมชาติของการสร้างสรรค์บทเพลงซึ่งเป็นสื่อบันเทิง ก็มักจะเป็นการนำเอาถ้อยคำที่มีลีลาศิลปะทางภาษาและมีพลังไปใช้ในการสื่อสารด้วย ลักษณะเช่นนี้จึงสะท้อนให้เห็นถึงค่านิยมของการใช้ภาษาในวิถีชีวิตและวัฒนธรรมท้องถิ่นอีสานได้อย่างน่าสนใจ