บทบาทหน้าที่และอุปกิเลสในนิทานพื้นบ้านภาคเหนือตอนล่าง

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีความมุ่งหมายเพื่อศึกษาบทบาทหน้าที่ของนิทานพื้นบ้านที่มีต่อกลุ่มชน และศึกษาอุปกิเลสที่ปรากฏในนิทานพื้นบ้านกลุ่มจังหวัดภาคเหนือตอนล่าง  โดยผลการวิจัยพบว่า  บทบาทหน้าที่ของนิทานพื้นบ้านที่พบมากที่สุด คือ ให้ความเพลิดเพลินและเป็นทางออกให้กับความคับข้องใจของบุคคล  มากที่สุด  รองลงมา คือ ให้การศึกษาในสังคมที่ใช้ประเพณีบอกเล่า  และนิทานที่มีบทบาทหน้าที่ในการอธิบายที่มาและเหตุผล   ส่วนการรักษามาตรฐานทางพฤติกรรมที่เป็นแบบแผนของสังคม พบน้อยที่สุด

            ส่วนอุปกิเลสที่ปรากฏมากที่สุด  คือ อภิชฌาวิสมโลภะ  รองลงมา คือ  พยาบาท  อันดับที่สาม คือ   โกธะ  และที่ปรากฏน้อยที่สุด  คือ  มัจฉริยะ  กับ  ถัมภะ   ซึ่งการศึกษาบทบาทหน้าที่และอุปกิเลสที่ปรากฏในนิทานพื้นบ้านภาคเหนือตอนล่างนี้  เป็นการแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของนิทานพื้นบ้านที่มีการสอดแทรกหลักคำสอนทางพระพุทธศาสนา อันเป็นความเชื่อมโยงกันระหว่างศาสนากับวัฒนธรรมพื้นบ้าน  และถือเป็นแนวทางสำคัญในการดำเนินชีวิตที่ควรสืบทอดต่อไป