การประยุกต์ใช้ภูมิปัญญาเครื่องหอมอีสานเพื่อการพัฒนาผลิตภัณฑ์เชิงพาณิชย์
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภูมิปัญญาและองค์ความรู้ ศึกษารูปแบบการแปรรูป การอนุรักษ์และส่งเสริม และศึกษาแนวทางประยุกต์ภูมิปัญญาเครื่องหอมอีสานเพื่อการพัฒนาผลิตภัณฑ์เชิงพาณิชย์ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ สนทนากลุ่ม จากกลุ่มผู้รู้ 4 คน กลุ่มผู้ปฎิบัติ 6 คน และกลุ่มทั่วไป 10 คน ใช้การตรวจสอบข้อมูลแบบสามเส้า นำเสนอผลการวิเคราะห์แบบพรรณนาวิเคราะห์ ผลการวิจัยพบว่า บ้านคำเดือย ใช้สมุนไพรหลายชนิดไม่มีส่วนผสมแน่นอนเพราะสามารถใช้ทดแทนกันได้ที่เคยใช้มีตั้งตุ่น ขมิ้น ใบเล็บครุฑ ใบเนียม ใบอ้ม ใบเนียมคำพอง และรากแหน่ง ใช้หัวสดหั่นคลุกเคล้าให้เข้ากันนำไปนึ่งรวมกับผ้า ยังไม่มีการแปรรูปและส่งเสริมการใช้และการพัฒนาผลิตภัณฑ์เชิงพาณิชย์เพราะขาดแคลนเงินทุนและการส่งเสริม กลุ่มทอผ้าไหมบ้านเมืองหลวง นิยมใช้ลูกตะคอง ใบเล็บครุฑ ขมิ้น ว่านหอม การใช้นำลูกตะคองมาคั่วให้หอม แล้วทุบให้ละเอียดใช้เฉพาะเปลือก ใบเล็บครุฑใช้ใบสดและนำไปนึ่งด้วยความร้อน ขมิ้นและว่านหอมหั่นเป็นชิ้นนำมาโขลกคลุกผสมกันใช้ใบตองห่อให้มิดชิดเพื่อไม่ให้ไอน้ำเข้านึ่งประมาณ 30 นาที จากนั้นนำไปตากแดดให้แห้งสนิทเก็บในถุงพลาสติดปิดสนิทเตรียมไว้ใช้ได้นาน ควรมีการส่งเสริมการใช้ และพัฒนาผลิตภัณฑ์เชิงพาณิชย์โดยนำมาสกัดเป็นน้ำมันหอมระเหย นำมาผสมน้ำยาปรับผ้านุ่ม น้ำยาซักผ้า และปลูกเพื่อขายวัตถุดิบ การควบคุมการผลิตให้ได้คุณภาพและมาตรฐานสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้บริโภคการร่วมมือกับสถาบันวิจัยต่าง ๆ ในการวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์ตลอดจน ออกแบบบรรจุภัณฑ์
Article Details

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กรมส่งเสริมการเกษตร. (2564). ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับภูมิปัญญาท้องถิ่นในงานส่งเสริมการเกษตร. (พิมพ์ครั้งที่ 1). กรุงเทพมหานคร: กลุ่มภูมิปัญญาท้องถิ่นและนวัตกรรมด้านการเกษตร.
กิตติภานันทร์ ลีจันทึก. (2553). อบผ้าด้วยสมุนไพร. สืบค้น 4 มีนาคม 2566. จาก https://www.gotoknow.org/posts/418320
ฉลวย ชูศรีสัตยา. (19 กุมภาพันธ์ 2566). องค์ความรู้ รูปแบบการแปรรูป การอนุรักษ์และส่งเสริมการใช้สมุนไพรเครื่องหอมอีสาน. (ฐิติศักดิ์ เวชกามา ผู้สัมภาษณ์).
ชนินทร์ วะสีนนท์ และนันทกาญจน์ เกิดมาลัย, (2562). การพัฒนาและสร้างมูลค่าเพิ่มผลิตภัณฑ์สมุนไพรเถาเอ็นอ่อนเชิงพาณิชย์ของวิสาหกิจชุมชนขนาดกลางและขนาดย่อม. ในรายงานการวิจัย. สกลนคร: มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร.
ณิชา ลิวนานนท์ชัย. (2558). การออกแบบกราฟฟิกและบรรจุภัณฑ์สำหรั
บน้ำอบน้ำปรุงและเครื่องหอมตำรับไทย "ปราณ" (ปริญญานิพนธ์สาขาวิชานิเทศศิลป์). กรุงเทพมหานคร: สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง.
ทิพวรรณ หล่อสุวรรณรัตน์. (2549). องค์การแห่งความรู้: จากแนวคิดสู่การปฏิบัติ. กรุงเทพมหานคร: สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.
นเรศร์ บุญเลิศ. (2561). นวัตกรรมการใช้ประโยชน์ของสมุนไพรกับการสร้างความเข้มแข็งชุมชน.รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์. เชียงราย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
นำพน พิพัฒน์ไพบูลย์. (3 กุมภาพันธ์ 2566). แนวทางการพัฒนาและขั้นตอนการแปรรูปสมุนไพร. (ฐิติศักดิ์ เวชกามา ผู้สัมภาษณ์).
บุญชม ศรีสะอาด. (2532). วิธีการสถิติสำหรับนักวิจัย เล่ม 2. กรุงเทพมหานคร: เจริญผล.
ผู้จัดการออนไลน์. (2549). มหัศจรรย์เครื่องหอมไทย. สืบค้น 4 มีนาคม 2566. จาก https://mgronline.com/qol/detail/9490000028533.
มติชนสุดสัปดาห์. (2563). สมุนไพรเพื่อสุขภาพ โครงการสมุนไพรเพื่อการพึงตนเอง กระแจะตะนาวตำรับโบราณ. สืบค้น 4 มีนาคม 2566. จาก https://www.matichonweekly.com/column/.
มโน จันทร์อินทร์. (29 มกราคม 2566). องค์ความรู้ รูปแบบการแปรรูป การอนุรักษ์และส่งเสริมการใช้สมุนไพรเครื่องหอมอีสาน. (ฐิติศักดิ์ เวชกามา ผู้สัมภาษณ์).
รัตนา เพ็งเพราะ. (2562). ผลของสารต้านอนุมูลอิสระและสารสกัดหยาบเนียมหอมร่วมกับสมุนไพรพื้นบ้านต่อการยับยั้งเชื้อแบคทีเรียก่อโรคบางชนิด. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, 21(3), 208-224.
วีระ ทองเนตร. (2560). การศึกษารวบรวมข้อมูลภูมิปัญญาแป้งหอมผู้ไทยของกลุ่มชาติพันธุ์ผู้ไทยในตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย. รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงวัฒนธรรม.
ศูนย์วิจัยกสิกรไทย. (2566). ถึงเวลาโกยเงิน SME รุกตลาดสมุนไพร. สืบค้น 3 มกราคม 2566. จาก https://www.kasikornbank.com/th/business/sme/KSMEKnowledge/article.
สถาบันวิจัยและพัฒนาแห่งมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. (2560). เพิ่มคุณสมบัติผ้าไหมด้วยสมุนไพรไทย.สืบค้น 4 มีนาคม 2566. จาก https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=40676.
สยามรัฐ. (2565). ราชมงคลสกลนคร เตรียมเปิดอบรมกลั่นน้ำมันหอมระเหยรุ่น 3 ต่อยอดเชิงพาณิชย์.สืบค้น 3 มกราคม 2566. จาก https://siamrath.co.th/n/108327.
สารภี สายหอม. (2553). การศึกษากระบวนการอบหอมผ้าไหมของชาวไทยกูย อำเภอสำโรงทาบ จังหวัดสุรินทร์. สืบค้น 4 มีนาคม 2566. จาก https://www.gotoknow.org/posts/337070.
สิทธินันท์ วิวัฒนาพรชัย. (2561). การวิเคราะห์ความคุ้มค่าในการลงทุนผลิตสารหอมกฤษณาการวิเคราะห์ความคุ้มค่าในการลงทุนผลิตสารหอมกฤษณาหรือน้ำมันกฤษณา. วารสารแก่นเกษตร 46(1), 81-92.
เสรี พงศ์พิศ. (2536). ภูมิปัญญาชาวบ้านกับการพัฒนาชนบท. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพมหานคร: อัมรินทร์พริ้นติ้ง.
ไหม สุดเขียน. (29 มกราคม 2566). องค์ความรู้ รูปแบบการแปรรูป การอนุรักษ์และส่งเสริมการใช้สมุนไพรเครื่องหอมอีสาน. (ฐิติศักดิ์ เวชกามา ผู้สัมภาษณ์).
อัสฉรา นามไธสง. (2565). การพัฒนาศักยภาพการผลิตและแปรรูปผลิตภัณฑ์สมุนไพรกลุ่มวิสาหกิจสมุนไพรไทหนองบัวเพื่อยกระดับเศรษฐกิจชุมชนสู่การเป็นมหานครแห่งพฤกษเวช. ใน รายงานการวิจัย. สกลนคร: มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร.
ไอดู น้ำหอม. (2565). น้ำปรุงในอดีตที่กลายมาเป็นน้ำหอมในสมัยนี้. สืบค้น 4 มีนาคม 2566. จากhttps://idofragrance.com/.
Kotler, Phillip; Armstrong, Gary. (2007). Marketing an Introduction. Saddie River, N.J.: Prentice-Hall, Inc.