องค์ความรู้ที่ส่งผลต่อความร่วมมือหรือความสำเร็จ ในกระบวนการไกล่เกลี่ย

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาหาองค์ความรู้ที่มีผลต่อความร่วมมือของคู่ความหรือเป็นปัจจัยที่ช่วยเพิ่มโอกาสแห่งความสำเร็จในการไกล่เกลี่ย ใช้วิธีการวิจัยแบบผสมผสาน โดยศึกษาจากเอกสารที่เกี่ยวข้องกับศาสตร์ของการจัดการความแย้ง การวิจัยเชิงปฏิบัติการโดยใช้การสังเกตุการณ์แบบมีส่วนร่วมการไกล่เกลี่ยในสถานการณ์จริง การตอบแบบสอบถามและการสัมภาษณ์เชิงลึก โดยใช้กลุ่มตัวอย่างที่เป็นคู่ความที่ผ่านกระบวนการไกล่เกลี่ยจนสำเร็จและผู้พิพากษาที่ทำหน้าที่ไกล่เกลี่ย ร่วมกับการสังเกตุการณ์แบบมีส่วนร่วม รวมจำนวนกลุ่มตัวอย่าง 60 คนและจำนวนคดีที่เข้าสังเกตการณ์ 8 คดี ทั้งนี้เพื่อวิเคราะห์หาข้อสรุป ใช้เครื่องมือที่เป็นแบบสัมภาษณ์เชิงลึก แบบสอบถามและแบบบันทึกการสังเกตุการณ์แบบมีส่วนร่วมเป็นเครื่องมือวิจัย ทั้งนี้เพื่อนำไปพัฒนาเป็นคู่มือให้ความรู้แก่คู่ความ ส่งเสริมการไกล่เกลี่ยในศาลยุติธรรม ไม่ให้ผูกติดความสำเร็จของการไกล่เกลี่ยไว้ที่เทคนิคหรือความสามารถเฉพาะตัวของผู้ไกล่เกลี่ยเพียงอย่างเดียว อันเป็นการพัฒนาที่มีลักษณะของความยั่งยืน ผลการวิจัยพบว่า องค์ความรู้ที่เมื่อคู่ความได้รับจากผู้ไกล่เกลี่ยแล้วผลต่อการให้ความร่วมมือหรือเป็นปัจจัยต่อความสำเร็จในการไกล่เกลี่ยนั้น แบ่งออกเป็น 3 ระดับ คือระดับที่ 1 องค์ความรู้เกี่ยวกับผลกระทบจากกระบวนยุติธรรมกระแสหลักเปรียบเทียบกับกระบวนการยุติธรรมทางเลือก ซึ่งประกอบไปด้วย 6 ประการย่อย ระดับที่ 2 องค์ความรู้เรื่องบทวิเคราะห์ปัจจัยที่มาของความขัดแย้งในคดีความของตนระดับที่ 3 องค์ความรู้เรื่องแนวทางยุติความขัดแย้งที่จะตอบสนองความต้องการที่แท้จริงของทุกฝ่ายได้อย่างยั่งยืน