รูปแบบการเกษตรกรรมยั่งยืนตามแนวเศรษฐกิจพอเพียงบ้านทอน-อม ตำบลช่องไม้แก้ว อำเภอทุ่งตะโก จังหวัดชุมพร

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาบริบทชุมชน สถานการณ์ปัญหา และการจัดการการเกษตร และ 2) ค้นหารูปแบบการเกษตรอย่างยั่งยืนตามแนวเศรษฐกิจพอเพียงบ้านทอน-อม ตำบลช่องไม้แก้ว อำเภอทุ่งตะโก จังหวัดชุมพร เป็นวิธีการวิจัยแบบผสานวิธี ในการวิจัยเชิงปริมาณ กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ สมาชิกหรือครอบครัวในชุมชน เกษตรกร และผู้นำหรือแกนนำ เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง จำนวน 30 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถาม สถิติที่ใช้การวิจัยและการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ คณะกรรมการวิสาหกิจชุมชน คณะกรรมการบริหารร้านค้า หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และสมาชิกรายย่อยวิสาหกิจ เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง จำนวน 15 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก และสนทนากลุ่ม วิเคราะห์เชิงเนื้อหาเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า บริบทชุมชนเดิมเป็นหมู่บ้านเขาหมาแหงน หมู่ที่ 2 และปีพ.ศ. 2540 แยกเป็นหมู่บ้านทอนอม หมู่ที่ 6 และเป็นชุมชนต้นแบบเศรษฐกิจพอเพียง ด้านสถานการณ์ปัญหา ได้แก่ 1) การวางแผนการผลิต 2) การเงินและบัญชี 3) การผลิต 4) การตลาด 5) การบริหารกลุ่ม 6) สิ่งแวดล้อม 7) ทรัพยากร และ 8) จัดการความรู้ มีการจัดการเกษตรกรรม ได้แก่ 1) พอประมาณ 2) ความมีเหตุผล 3) มีภูมิคุ้มกัน 4) ความรู้ และ 5) คุณธรรม และพบรูปแบบการเกษตรกรรมยั่งยืนตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง มีการจัดการเกษตรกรรมแบบพึ่งพาตนเอง เน้นความปลอดภัย สร้างสมดุลระบบนิเวศกับสิ่งแวดล้อม ได้แก่ 1) สอดคล้องกับระบบนิเวศ 2) ความเป็นไปได้ทางด้านเศรษฐกิจ 3) ความยุติธรรมในสังคม 4) มีมนุษยธรรม และ 5) ความยืดหยุ่น และปัจจัยเกษตรยั่งยืน ได้แก่ การมีส่วนร่วม การสร้างพันธมิตรเกษตรเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม สุขภาวะชุมชน และจัดการความรู้