รูปแบบการส่งเสริมและอนุรักษ์ภูมิปัญญาการใช้ประโยชน์พืชสมุนไพรเพื่อยกระดับ เศรษฐกิจฐานรากบ้านแม่คล้า ตำบลคลองหอยโข่ง อำเภอคลองหอยโข่ง จังหวัดสงขลา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) สำรวจสภาพทั่วไปปัญหาอุปสรรคและความต้องการพืชสมุนไพร จากภูมิปัญญาท้องถิ่นเพื่อยกระดับเศรษฐกิจฐานรากในชุมชนจังหวัดสงขลา 2) เพื่อส่งเสริมการเพาะปลูกและผลิตพืชสมุนไพรโดยการมีส่วนร่วมของชุมชนเพื่อยกระดับเศรษฐกิจฐานรากบ้านแม่คล้า ตำบลคลองหอยโข่ง อำเภอคลองหอยโข่ง จังหวัดสงขลา และ 3) เพื่อนำเสนอรูปแบบการส่งเสริมและอนุรักษ์ภูมิปัญญาการใช้ประโยชน์และการปลูกพืชสมุนไพรเพื่อยกระดับเศรษฐกิจฐานรากในจังหวัดสงขลา เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยการสัมภาษณ์เชิงลึก จำนวน 25 ราย ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ กลุ่มตัวแทนภาครัฐเช่นเกษตรอำเภอ เกษตรตำบล กลุ่มชำนาญ การด้านสมุนไพร ปราชญ์ชาวบ้าน แพทย์ประจำตำบล หมอพื้นบ้าน กลุ่มผู้ปลูกสมุนไพรและกลุ่มผู้นำสมุนไพรมาใช้ประโยชน์ ใช้เทคนิคการวิเคราะห์ข้อมูลโดยวิธีการแบบอุปนัยนำเสนอแบบเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า 1) สภาพทั่วไปของชุมชนบ้านแม่คล้า พื้นที่มีความพร้อมต่อการปลูกพืชสมุนไพร แต่การปลูกยางพาราเป็นอาชีพหลักของเกษตรกร 2) ส่งเสริมการเพาะปลูกและผลิตพืชสมุนไพร มีการเพิ่มพื้นที่การปลูกโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน มีสมุนไพรป้อนเข้าสู่ระบบการผลิตที่เพียงพอ วัดปรางแก้วเป็นผู้นำหลักในการขับเคลื่อนการส่งเสริมการปลูก สร้างแปลงเพาะพันธุ์สมุนไพรภายในวัดและแจกต้นพันธุ์ และ 3) รูปแบบการส่งเสริมและอนุรักษ์ภูมิปัญญาการใช้ประโยชน์และการปลูกพืชสมุนไพรเพื่อยกระดับเศรษฐกิจฐานรากในจังหวัดสงขลา การนำหลักเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ ให้สมุนไพรสร้างรายได้และพึ่งตัวเอง ใช้บทบาทของผู้นำชุมชนด้วยการทำให้เห็นตั้งแต่ขั้นตอนต้นน้ำ กลางน้ำและปลายน้ำ เพื่อบทสรุปให้ลูกหลานได้สืบทอดภูมิปัญญาไว้ในอนาคต