การศึกษากระบวนการจิตปัญญาและศาสนธรรม ต่อการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันแก่ผู้สูงวัย

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของรูปแบบกระบวนการจิตปัญญาและศาสนธรรมต่อการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันแก่ผู้สูงวัย โดยใช้ระเบียบวิธีการวิจัยเชิงปฏิบัติการอย่างมีส่วนร่วม แบ่งการวิจัยออกเป็น 2 วงจร รวม 10 ขั้นตอน ผู้ร่วมวิจัย 12 คน วิทยากรหรือผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 5 คน และกลุ่มเป้าหมาย คือผู้สูงอายุ 35 คน เครื่องมือการวิจัยใช้แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ และแบบสนทนากลุ่ม รวบรวมข้อมูลและเขียนรายงานวิจัย ผลการศึกษา พบว่า รูปแบบการมีส่วนร่วมในการพัฒนาภาวะพฤฒิพลังของผู้สูงอายุโดยใช้รูปแบบกระบวนการจิตปัญญาและศาสนธรรมต่อการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันแก่ผู้สูงวัยได้รับความสำเร็จด้วยดีทั้งวิธีการออกแบบกระบวนการกลุ่ม โดยใช้กิจกรรมจิตปัญญาเข้ามาใช้ในการขับเคลื่อนกลุ่มผู้สูงวัยให้มีกิจกรรมร่วมกัน โดยใช้วัดและหลักธรรมนำทางในการใช้ชีวิต ผลการดำเนินงานทำให้ผู้สูงวัยในชุมชนได้รวมกลุ่มคนวัยเดียวกัน ทำให้มีเพื่อน มีสังคม และรู้สึกมีความสุขสงบในการใช้ชีวิตสูงวัยเนื่องจากการเจริญสติและสมาธิ และหลักธรรมในการปล่อยวางซึ่งใช้เป็นแนวทางสำคัญของการออกแบบกิจกรรม อีกทั้งพบว่า การมีส่วนร่วมนั้นต้องเกิดจากปัจจัยเกื้อหนุนในทุกด้านทั้งครอบครัว ชุมชน และผู้นำชุมชนต้องร่วมกิจกรรมอย่างจริงจังเป็นรูปธรรมและเรียนรู้ไปด้วยกัน ซึ่งกลไกขับเคลื่อนที่สำคัญที่ทำให้กิจกรรมประสบความสำเร็จ คือ ด้านโครงสร้างต้องมีทีมนำ ทีมทำหรือปฏิบัติการ และทีมหนุนเสริม นอกจากนั้น บทบาทการมีส่วนร่วมของบ้าน วัด โรงเรียน ผู้นำชุมชน และหรือองค์กรการปกครองส่วนท้องถิ่น มีความสำคัญมากในการเข้ามามีส่วนสร้างให้เกิดกิจกรรมการดูแลผู้สูงอายุในชุมชน