สถานภาพและบริบททรัพยากรป่าชุมชนผ่านกระบวนการประเมินมูลค่าทางเศรษฐกิจ ผลผลิตในจังหวัดศรีสะเกษ DOI:

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) ศึกษาสถานภาพและบริบทของผลผลิตทรัพยากรป่าชุมชนจังหวัดศรีสะเกษ 2) ศึกษาและประเมินมูลค่าทางเศรษฐกิจของผลผลิตทรัพยากรป่าชุมชนจังหวัดศรีสะเกษ และ3) ค้นหาแนวทางการพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนจากทรัพยากรป่าชุมชนจังหวัดศรีสะเกษ โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสานวิธี ระหว่างการวิจัยเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ การวิจัยเชิงคุณภาพเก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลสำคัญจำนวน 30 คน และการสนทนากลุ่มย่อยจากกลุ่มเป้าหมายจำนวน 15 คน ขณะที่การวิจัยเชิงปริมาณเก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามจากกลุ่มตัวอย่างจำนวน 378 คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหาและสถิติพรรณนา และนำเสนอผลการวิจัยในรูปแบบพรรณนาความ ผลการวิจัยพบว่า

1) ป่าชุมชนทั้ง 3 พื้นที่ในจังหวัดศรีสะเกษตั้งอยู่ในเขตชายแดนที่เคยประสบปัญหาการบุกรุก การมีส่วนร่วมของชุมชนในการอนุรักษ์และฟื้นฟูทรัพยากรป่ามีบทบาทสำคัญต่อการจัดตั้งป่าชุมชนที่มีขอบเขตชัดเจนและการใช้ประโยชน์อย่างเหมาะสม โดยเฉพาะผลผลิตจากป่าที่ไม่ใช่ไม้ เช่น เห็ด ผักป่า และสมุนไพร ซึ่งมีความเชื่อมโยงกับวิถีชีวิต ภูมิปัญญาท้องถิ่น และฤดูกาลทางธรรมชาติ 2) การประเมินมูลค่าทางเศรษฐกิจพบว่า การหาของป่าเป็นอาชีพเสริมที่ช่วยสร้างรายได้และความมั่นคงทางอาหาร โดยบางพื้นที่มีมูลค่าผลผลิตจากป่าชุมชนสูงถึง 4,781,940 บาทต่อปี สะท้อนถึงความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรและการใช้ประโยชน์ควบคู่กับการดูแลรักษาอย่างเหมาะสม และ 3) แนวทางการพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนควรมุ่งเน้นการใช้ทรัพยากรอย่างยั่งยืน การสร้างมูลค่าเพิ่มจากผลผลิตที่ไม่ใช่ไม้ผ่านภูมิปัญญาท้องถิ่น การแปรรูป การยกระดับมาตรฐาน และการเชื่อมโยงตลาด เพื่อเสริมสร้างเศรษฐกิจชุมชนและการพึ่งพาตนเองในระยะยาว