การพัฒนารูปแบบการไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาทโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน ในจังหวัดนครราชสีมา
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษารูปแบบการไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาทและระดับการมีส่วนร่วมของประชาชนในกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท 2) ศึกษาปัจจัยที่นำไปสู่การมีส่วนร่วมของชุมชนในการระงับข้อพิพาทในชุมชน 3) พัฒนารูปแบบการไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาทโดยการมีส่วนร่วมของประชาชนในชุมชน ใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสมผสาน เชิงคุณภาพ และเชิงปริมาณ โดยเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพแบบเจาะจงจำนวน 2 กลุ่ม ประกอบด้วย เจ้าหน้าที่ที่รับผิดชอบศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาท และประชาชนที่ผ่านการอบรมการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในชุมชนที่เป็นตัวแทนหมู่บ้านละ 1 คน รวม 15 คน ใช้แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง และทำการวิเคราะห์เนื้อหา ส่วนข้อมูลเชิงปริมาณการเก็บข้อมูลจากการสุ่มตัวอย่างแบบง่ายจากประชาชนในพื้นที่ รวม 361 คน ใช้แบบสอบถาม วิเคราะห์ค่าเฉลี่ย ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน และนำเสนอแบบพรรณนาวิเคราะห์อภิปรายผล ผลการวิจัยพบว่า 1) รูปแบบการไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาทและระดับการมีส่วนร่วมของประชาชนในกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท พบว่า รูปแบบการไกล่เกลี่ยในพื้นมี กระบวนการ คือ ก่อนการไกล่เกลี่ยที่มีการวิเคราะห์ปัญหา รวมรวมข้อมูล วิเคราะห์ความขัดแย้ง ระหว่างการดำเนินการไกล่เกลี่ยมีการกำหนดประเด็นและร่วมประชุมหาข้อตกลง และการติดตามผลภายหลังการไกล่เกลี่ย และในประเด็นระดับการมีส่วนร่วม พบว่า การมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ (𝒙̅ = 4.28, S.D. = 0.87) มากที่สุด รองลงมาคือ การมีส่วนร่วมในการดำเนินงาน ( 𝒙̅ 4.24, S.D. = 0.86) การมีส่วนร่วมในการรับผลประโยชน์ (𝒙̅ = 4.11, S.D. = 0.65) และการมีส่วนร่วมในการประเมินผล (𝒙̅ = 3.69, S.D. = 0.75) 2) ปัจจัยที่นำไปสู่การมีส่วนร่วมของชุมชนในการระงับข้อพิพาทในชุมชน พบว่า ด้านวิธีการ/กระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาท (𝒙̅ = 4.40, S.D. = 0.68) มากที่สุด รองลงมา ด้านคู่ความและคู่กรณี (𝒙̅ = 4.29, S.D. = 0.83) และด้านความเหมาะสมของผู้ไกล่เกลี่ยข้อพิพาท (𝒙̅ = 4.15, S.D. = 0.82) 3) รูปแบบการไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาทโดยการมีส่วนร่วมของประชาชนในชุมชน พบว่า ต้องมีกระบวนการในการส่งเสริมด้านการสร้างคน การจัดการโครงสร้างในรูปแบบเครือข่ายชุมชน สร้างการยอมรับของคนในชุมชนให้ข้อมูลเพื่อสร้างความเข้าใจ และมองเป้าหมายของการไกล่เกลี่ยไปในทิศทางที่ถูกต้อง มีระบบการติดตามประเมินผล และการสนับสนุนจากภาคีเครือข่าย
Downloads
Article Details
รูปแบบการอ้างอิง
ประเภทบทความ
บทความวิจัย (Research Articles)
หมวดหมู่
Copyright & License
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารการบริหารการปกครองและนวัตกรรมท้องถิ่น
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
Chaiyaserth, S. (2006). Development of a model for public participation in the committee to inspect and follow up on the administration of the Metropolitan Police Station (Master’s thesis). Suan Dusit University.
Chalermyot, S. (2023). Solving problems in the community with confidence mediating disputes. Journal of Law and Political Affairs, 1(1), 60–71.
Cohen, J. M., & Uphoff, N. T. (1981). Rural development participation: Concepts and measures for project design, implementation, and evaluation. Rural Development Committee, Center for International Studies, Cornell University.
Deeaam, Y. (2023). Community dispute reconciliation model emphasizing community participation with the people’s conciliation center, Pak Khlong Bang Pla Kot Subdistrict, Samut Prakan Province. Academic Journal for the Humanities and Social Sciences, Dhonburi Rajabhat University, 6(3), 115–127.
Hirankham, T. (2015). People’s participation in the community justice network: A case study of Tambon Bannkhong in Potharam District, Ratchaburi Province (Master’s thesis). National Institute of Development Administration.
Khammirat, D., Doktaisong, B., & Maluleem, I. (2009). Management strategy of NEC Tokin Electronics (Thailand) Co., Ltd. Retrieved January 7, 2022, from http://www.grad.vru.ac.th/download4/141.pdf
King Prajadhipok’s Institute. (2004). Terminology on problem solving and conflict resolution (5th ed.). King Prajadhipok’s Institute.
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607–610.
Limprangsi, S. (2002). Arbitration under the new law and dispute resolution. Nitirat Publishing House.
Limprangsi, S. (2017). Conflict exists or not: Conflict and development. In Conflict management (pp. xx–xx). Office of the Judiciary Promotion.
Nithibunyakorn, H. (2011). Buddhist peace method: Integrating principles and tools for conflict management. 21 Century Company Limited.
Office of the Judiciary. (2017). Conflict management (5th ed.). Office of the Judiciary Promotion.
Lewicki, R. J., Barry, B., & Saunders, D. M. (2012). Essentials of negotiation (6th ed.). McGraw-Hill Education.
Royal Gazette. (2019). Dispute Mediation Act B.E. 2562 (2019). Volume 136, Section 67 A, May 22, 2019.
Royal Institute. (2013). Royal Institute dictionary B.E. 2554 (2011) (2nd ed.). Aksorn Charoentat Company Limited.
Santiwong, T. (2008). Organization and administration (11th ed.). Wattanapanich.
Srisat, B. (2002). Preliminary research (7th ed.). Sureewiriyasan.
Sunthornthanabhirom, S. (2017). Community participation in community dispute resolution: A study of Village No. 7, Koeng Sub-district, Mueang District, Maha Sarakham Province. Journal of Politics and Administration, 7(2), 161–175.
United Nations. (1981). Yearbook of international trade statistics. United Nations Press.
Wattanasap, W. (2012). Conflict principles and problem-solving tools (4th ed.). Office of Peace and Good Governance, King Prajadhipok’s Institute.
