ดนตรีบาทวิถึ ความบันเทิงบนทางเท้า

Abstract

ดนตรีบาทวิถีเป็นการแสดงสาธารณะที่พบเห็นได้บ่อยครั้งในกรุงเทพฯ มีแง่มุมเชิงสังคมและเชิงดนตรีที่น่าสนใจ ผู้เขียนได้ศึกษาดนตรีบาทวิธีใน 3 เนื้อหาสำคัญ ได้แก่ (1) การศึกษาประวัติความเป็นมาเพื่อแสดงให้เห็นภาพรอยต่อระหว่างนักตนตรีบาทวิถีในอดีตก่อนที่จะมาเป็นนักดนตรีบาทวิถีในปัจจุบัน (2) การศึกษานักดนตรีบาทวิถีรูปแบบต่างๆ โดยเน้นไปที่การสะท้อนสภาพความเป็นไปของเหล่านักดนตรีบาทวิถีที่ใช้ชีวิตอยู่ในสังคมเมือง และ (3) การศึกษาเรื่องดนตรีและการแสดงของนักดนตรีบาทวิถี ซึ่งการศึกษาในครั้งนี้ใช้แนวทางการวิจัยแบบชาติพันธุ์วรรณนา ผลที่ได้จากการศึกษามีดังนี้

ด้านการศึกษาประวัติความเป็นมาพบว่า ในอดีตผู้ที่ประกอบอาชีพดังกล่าวถูกเรียกขานในนามวณิพก ผู้เดินทางร่อนเร่ไปตามสถานที่ต่างๆ เพื่อร้องเพลงแลกกับข้าวสารอาหารแห้ง วณิพกจะร้องเพลงดำเนินเรื่อง ทำนองเพลงมีจังหวะกระชั้น ฟังรุกเร้า สนุกสนานชวนติดตาม แต่ในปัจจุบัน วณิพกลักษณะดังกล่าวได้เลือนหายไปจากสังคมไทยกลายเป็นนักดนตรีบาทวิถีเล่นเครื่องดนตรีหลากหลายประเภท

ด้านรูปแบบของดนตรีบาทวิถีพบว่า นักดนตรีบาทวิถีมีความหลากหลายไม่ว่าจะเป็นความหลากหายด้านลักษณะกายภาพของนักดนตรีที่มีทั้งผู้มีร่างกายปรกติและผู้พิการ ด้านอายุและวัย ด้านดนตรีและการแสดง รวมไปถึงด้านจุดมุ่งหมายของนักดนตรี

ด้านการศึกษาเรื่องราวเกี่ยวกับดนตรีและการแสดง พบว่ามีความหลากหลายเช่นกัน ทั้งในด้านของเครื่องดนตรีที่มีทั้งการนำเอาเครื่องดนตรีพื้นบ้าน เครื่องดนตรีไทย เครื่องดนตรีสากล และเครื่องดนตรีพิเศษมาแสดงในรูปแบบการแสดงเดี่ยวและการรวมกลุ่มแสดง เพลงที่นำมาแสดงก็มีมากมายหลายแนว ซึ่งการเลือกบทเพลงมาแสดงนั้น มีทั้งจากความชื่นชอบส่วนตัวและการคำนึงถึงกลุ่มผู้ชมเป็นสำคัญ