อุปลักษณ์เชิงมโนทัศน์เกี่ยวกับความตายในภาษาไทย

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอุปลักษณ์เชิงมโนทัศน์เกี่ยวกับความตายที่สะท้อนให้เห็นได้จากถ้อยคำอุปลักษณ์ที่ปรากฏในหนังสืออนุสรณ์ฌาปนกิจศพที่ตีพิมพ์ระหว่างปี พ.ศ.2521 – 2550 โดยใช้ทฤษฎีอุปลักษณ์เชิงมโนทัศน์ของเลคอฟฟ์และจอห์นสัน (Lakoff and Johnson 1980) ในการวิเคราะห์ข้อมูล ผลการวิจัยไม่เพียงแสดงให้เห็นถึงอุปลักษณ์เชิงมโนทัศน์เกี่ยวกับความตายในภาษาไทย แต่ยังสะท้อนแนวคิดของคนไทยที่มีต่อความเชื่อเรื่องการตายที่เกี่ยวพันกับศาสนาได้เป็นอย่างดี และทำให้เข้าใจถึงพื้นฐานความคิดของคนไทยที่แม้จะเป็นที่รู้กันโดยทั่วไปว่า พุทธศาสนาเป็นศาสนาหลักของในประเทศไทย แต่คนไทยยังมีความเชื่อส่วนหนึ่งเป็นแบบลัทธิวิญญาณนิยมหรือนับถือผี ซึ่งเป็นความเชื่อตั้งแต่สมัยโบราณก่อนที่จะรับพุทธศาสนาเข้ามา ด้วยเหตุนี้ คนไทยส่วนใหญ่จึงเชื่อกันว่า ความตายเป็นเพียงความสิ้นสุดของสภาวะร่างกาย แต่วิญญาณยังคงอยู่ต่อไปเพื่อเวียนว่ายตายเกิดอย่างไม่สิ้นสุด ซึ่งความเชื่อในเรื่องวิญญาณอมตะที่ดำรงอยู่ได้หลังความตายนี้ไม่ใช่ความเชื่อทางพุทธศาสนา แต่เป็นความเชื่อในศาสนาพราหมณ์ การศึกษาถ้อยคำอุปลักษณ์ที่คนไทยใช้ในการกล่าวถึงความตายนี้สามารถสะท้อนอุปลักษณ์เชิงมโนทัศน์เกี่ยวกับความตายในวัฒนธรรมไทยได้เป็นอย่างดี