“ดิ่ง”: พิณดาระอาง (ปะหล่อง)

Abstract

บทความนี้เป็นการนำเสนอข้อมูลเบื้องต้น ในงานทางมานุษยวิทยาการดนตรี โดยศึกษา “ดิ่ง” เครื่องดนตรีประเภทเครื่องสายของชาวดาระอาง (ปะหล่อง) ที่หมู่บ้านนอแล ตำบลม่อนปิ่น อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ เพื่อศึกษาลักษณะทางกายภาพ ระบบเสียง ลักษณะการบรรเลง และบทเพลงของชาวดาระอาง ผลการศึกษาพบว่า “ดิ่ง” เป็นเครื่องดนตรีประเภทเครื่องดีด มีลักษณะคล้ายพิณ 3 สาย มีส่วนประกอบ 4 ส่วน คือ 1.ตัวดิ่ง ประกอบด้วย หัวดิ่ง คอดิ่ง และลำตัว (กล่องเสียง) 2.หย่อง (วัสดุรองสาย) 3. ไม้ดีด และ 4.สายดิ่ง มีการตั้งเสียงตามลักษณะของบทเพลง ซึ่งบทเพลงของดาระอางพบว่ามี 2 ลักษณะคือ 1. เพลงที่มีโครงสร้างชัดเจน เป็นเพลงที่มีร้องประกอบ มีองค์ประกอบ 3 ส่วนคือ ส่วนนำ ส่วนทำนองหลัก และส่วนจบ โดยส่วนทำนองหลักถือเป็นส่วนสำคัญที่บ่งบอกถึงชื่อของเพลงนั้น 2. เพลงที่มีโครงสร้างยืดหยุ่น เป็นเพลงที่ไม่มีการร้องประกอบ เพลงมีโครงสร้างไม่ชัดเจน แต่มีวลีที่เกิดขึ้นบ่อยๆ ซึ่งบ่งบอกถึงชื่อของเพลงนั้น