ผลของโปรแกรมเสริมสร้างพลังอำนาจต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านเหล่าตามา ตำบลโนนแดง อำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม
DOI:
https://doi.org/10.60027/iarj.2025.281346คำสำคัญ:
ผู้สูงอายุ, การดูแลตนเองของผู้สูงอายุ, โปรแกรมเสริมสร้างพลังอำนาจบทคัดย่อ
ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: ประเทศไทยก้าวเข้าสู่การเป็นสังคมสูงวัย (Aged Society) ผู้สูงอายุเป็นวัยที่ร่างกายมีการเสื่อมอย่างรวดเร็วทำให้มีแนวโน้มที่จะเกิดปัญหาสุขภาพสูงกว่าวัยอื่น ๆ ตามมา การส่งเสริมการดูแลตนเองโดยให้ความรู้และเสริมพลังอำนาจให้ผู้สูงอายุ จะสามารถทำให้ผู้สูงอายุดูแลตนเองได้สำเร็จ การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุ ระหว่างก่อนกับหลังเข้าร่วมโครงการในกลุ่มทดลอง และเปรียบเทียบระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมหลังเข้าร่วมโปรแกรมเสริมสร้างพลังอำนาจต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุ ในเขตรับผิดชอบโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านเหล่าตามา ตำบลโนนแดง อำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม
ระเบียบวิธีการวิจัย: เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง กำหนดกลุ่มตัวอย่างโดยใช้สูตรการประมาณช่วงสัดส่วนของประชากรกรณีทราบจำนวนประชากร ได้กลุ่มละ 70 คน เก็บรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสอบถาม ประกอบด้วย 2 ส่วน ได้แก่ แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป และแบบสอบถามพฤติกรรมการส่งเสริมสุขภาพของผู้สูงอายุ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา จำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ paired t-test และ independent t-test
ผลการวิจัย: พบว่าผู้สูงอายุ จำนวน 140 ราย แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 70 ราย และกลุ่มควบคุม 70 ราย พบว่า พฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุในกลุ่มทดลอง หลังการเข้าร่วมโครงการฯ มีค่าคะแนนเฉลี่ยสูงกว่าก่อนทดลอง 6.39 คะแนน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และคะแนนเฉลี่ยของผู้สูงอายุกลุ่มทดลองสูงกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001)
สรุปผล: การศึกษานี้ชี้ให้เห็นถึงประสิทธิภาพของโปรแกรมเสริมสร้างพลังอำนาจต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุ โดยผู้สูงอายุในกลุ่มทดลองที่เข้าร่วมโปรแกรมมีพฤติกรรมการดูแลตนเองที่ดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญเมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม ซึ่งสามารถบ่งชี้ถึงความสำเร็จของการใช้โปรแกรมเสริมสร้างพลังอำนาจในกลุ่มผู้สูงอายุ
เอกสารอ้างอิง
เอกภพ จันทร์สุคนธ์, อนงค์นาฏ คงประชา. (2560). ผลของโปรแกรมเสริมสร้างพลังอำนาจต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้สูงอายุในชุมชน. วารสารของคณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม, 2(1), 24-34.
กลุ่มเสริมสร้างและพัฒนาศักยภาพเครือข่าย กองส่งเสริมศักยภาพผู้สูงอายุ. (2564). สังคมผู้สูงอายุในปัจจุบันและเศรษฐกิจในประเทศไทย. Retrieved 3 January 2024, from https://www.dop.go.th/th/know/15/926.
กานดา สุขสมบูรณ์. (2561). ผลของการมีส่วนร่วมของชุมชนในการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ. วารสารสาธารณสุข, 35(2), 211-220.
จิราพร ชุ่มชื่น. (2561). การศึกษาผลของโปรแกรมการออกกำลังกายในผู้สูงอายุที่มีข้อจำกัดทางร่างกาย. วารสารเวชศาสตร์ครอบครัว, 26(3), 203-210.
ธรรมนงค์ คำชาลี. (2566). ประสิทธิผลของรูปแบบการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุโดยการเสริมสร้างพลังอำนาจและกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน ตำบลโนนคูณ อำเภอยางชุมน้อย จังหวัดศรีสะเกษ. วารสารวิจัยและพัฒนาสุขภาพศรีสะเกษ, 2(2), 1-15.
บรรลุ ศิริพานิช. (2559). สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2559. กรุงเทพมหานคร: สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล.
ปราโมทย์ ประสาทกุล (บรรณาธิการ). (2560). รายงานสถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2560. กรุงเทพ: มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย.
วรรณภา ศรีธัญรัตน์, ผ่องพรรณ อรุณแสง, อัมพร เจริญชัย, สุจิตรา ลิ้มอำนวยลาภ และกัลยา พัฒนศรี. (2559). การสังเคราะห์องค์ความรู้เพื่อจัดทำข้อเสนอการปฏิรูประบบบริการสุขภาพและการสร้างหลักประกันสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุไทย. สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข.
วิเชียร เกตุสิงห์. (2538). สถิติที่ใช้ในการวิจัย. กรุงเทพฯ: กองการวิจัย, สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ.
วิไลรัตน์ สุขเกษม. (2562). การเสริมสร้างพลังอำนาจเพื่อปรับปรุงพฤติกรรมสุขภาพในผู้สูงอายุ: การศึกษาทางคลินิก. วารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทย, 31(4), 301-309.
สมชาย สมสุข, พรพรรณ เพ็ชรปาน. (2563). ผลของโปรแกรมเสริมสร้างพลังอำนาจต่อพฤติกรรมการดูแลสุขภาพในผู้สูงอายุ. วารสารการพยาบาล, 30(2), 54-65.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดมหาสารคาม. (2566). รายงานประจำปี. มหาสารคาม: สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดมหาสารคาม.
อำพร นามสี. (2562). บทบาทของครอบครัวต่อการเสริมสร้างพฤติกรรมสุขภาพในผู้สูงอายุ: การวิจัยเชิงคุณภาพ. วารสารการแพทย์ชุมชน, 28(1), 89-97.
Cochran, W.G. (1953). Sampling Techniques. New York: John Wiley & Sons.
Gibson, C. H. (1995). The process of empowerment in mothers of chronically ill children. Journal of Advanced Nursing, 21(6), 1201-1210.
WHO (2019). Health Impact Assessment (HIA) – The Determinants of Health. Retrieved from: https://www.who.int/hia/evidence/doh/en/
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 Interdisciplinary Academic and Research Journal

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์ในบทความใดๆ ใน Interdisciplinary Academic and Research Journal ยังคงเป็นของผู้เขียนภายใต้ ภายใต้ Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License การอนุญาตให้ใช้ข้อความ เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ของสิ่งพิมพ์ ผู้ใช้ใดๆ เพื่ออ่าน ดาวน์โหลด คัดลอก แจกจ่าย พิมพ์ ค้นหา หรือลิงก์ไปยังบทความฉบับเต็ม รวบรวมข้อมูลเพื่อจัดทำดัชนี ส่งต่อเป็นข้อมูลไปยังซอฟต์แวร์ หรือใช้เพื่อวัตถุประสงค์ทางกฎหมายอื่นใด แต่ห้ามนำไปใช้ในเชิงพาณิชย์หรือด้วยเจตนาที่จะเป็นประโยชน์ต่อธุรกิจใดๆ





