การวิเคราะห์องค์ประกอบสมรรถนะการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครู สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: การเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมช่วยเพิ่มการมีส่วนร่วมของนักเรียนและทำให้การเรียนรู้มีความเป็นพลวัตและมีการโต้ตอบกันมากขึ้น ดังนั้นความสามารถของครูในการวางแผนและอำนวยความสะดวกจึงมีความสำคัญ นอกจากจะส่งเสริมการคิดวิเคราะห์และความสามารถในการแก้ปัญหาแล้ว ความสามารถนี้ยังช่วยให้นักเรียนสามารถรับมือกับความท้าทายที่อาจเผชิญในโลกแห่งความเป็นจริงได้อีกด้วย การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อศึกษาองค์ประกอบสมรรถนะการจัดการเรียนรู้เชิงรุก และ (2) เพื่อศึกษาสมรรถนะการจัดการเรียนรู้เชิงรุก

ระเบียบวิธีการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยนี้ ได้แก่ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ คือ ครูผู้สอน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด ประจำปีการศึกษา 2566 ซึ่งได้มาจากการกำหนดขนาดของกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 380 คน โดยการสุ่มกลุ่มตัวอย่างแบบชั้นภูมิ (Stratified Random Sampling) จากครูผู้สอนในแต่พื้นที่โรงเรียนในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เมื่อได้มาซึ่งกลุ่มตัวอย่างแล้ว ใช้เครื่องมือในการเก็บรวมรวมข้อมูลครั้งนี้ เป็นแบบสอบถามชนิดมาตรา ส่วนประมาณค่า (Rating Scale) 5 ระดับ มีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ .96 สถิติที่ใช้ใน การวิเคราะห์ข้อมูล ค่าเฉลี่ย,ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน,การวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงสำรวจ (Exploratory Factor Analysis: EFA) โดยวิธีแบบหมุนแกน (Rotation Method: Varimax with Kaiser Normalization) ทำการสกัดองค์ประกอบ ด้วยวิธีวิเคราะห์ส่วนหลักสำคัญ (Principal Component Method) และหมุนแกนแบบแวริแม็กซ์เพื่อรวบรวมหรือลดกลุ่มตัวแปรที่สังเกตได้

ผลการวิจัย: องค์ประกอบเชิงสำรวจ (Exploratory Factor Analysis: EFA) มีค่าน้ำหนักองค์ประกอบของตัวความแปรปรวนสะสม 80.951 และมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ทั้งนี้กลุ่มตัวแปรสังเกตได้จัดอยู่ในองค์ประกอบดังนี้ (1) การออกแบบการเรียนรู้ พบว่า ครูผู้สอน มีระดับสมรรถนะการจัดการเรียนรู้เชิงรุกอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงที่สุด 3 อันดับแรก คือ ครูผู้สอนกำหนดจุดประสง์การเรียนรู้ รองลงมา คือ ครูผู้สอนกำหนดระยะเวลาในการจัดการเรียนการสอนที่เหมาะสม และ ครูผู้สอนมีการปรับปรุงการเรียนการสอน (2) การจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ พบว่า ครูผู้สอน มีระดับสมรรถนะการจัดการเรียนรู้เชิงรุกอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงที่สุด 3 อันดับแรก คือ ครูผู้สอนศึกษาความต้องการหรือความสนใจของผู้เรียนโดยเปิดโอกาสให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการเรียนรู้ รองลงมา คือ ครูผู้สอนใช้สื่อการสอนเพื่อฝึกการคิด การแก้ปัญหาและการค้นพบความรู้ และ ครูผู้สอนใช้สื่อการสอนเพื่อฝึกการคิด การแก้ปัญหาและการค้นพบความรู้ (3) การใช้และพัฒนาสื่อการเรียนรู้ พบว่า ครูผู้สอน มีระดับสมรรถนะการการจัดการเรียนรู้เชิงรุกอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงที่สุด 3 อันดับแรก คือ ครูผู้สอนเลือกสื่อการสอนที่ตรงกับลักษณะของ เนื้อหาของบทเรียน รองลงมา คือ ครูผู้สอนวิเคราะห์คุณลักษณะและธรรมชาติ ของผู้เรียน และ ครูผู้สอนเลือกสื่อการสอนที่มีลักษณะน่าสนใจและดึงดูดความสนใจ (4) การวัดประเมินผลการเรียนรู้ พบว่า ครูผู้สอน มีระดับสมรรถนะการจัดการเรียนรู้เชิงรุกอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงที่สุด 3 อันดับแรก คือ ครูผู้สอนกำหนดคุณลักษณะที่ต้องการวัดตามจุดประสงค์ของการเรียนรู้ รองลงมา คือ ครูผู้สอนกำหนดจุดประสงค์การประเมินให้สอดคล้องจุดประสงค์ของการเรียนรู้ และครูผู้สอนประมวลและผสมผสานข้อมูลต่าง ๆ ของทุกรายการที่วัดได้

สรุปผล: สรุปผลการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงสำรวจสมรรถนะการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครู สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด พบว่า ประกอบด้วย 4 องค์ประกอบ 44 ตัวแปร มีน้ำหนัก องค์ประกอบอยู่ระหว่าง 0.528 ถึง 0.864 ประกอบด้วย การออกแบบการเรียนรู้ การจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ การใช้และพัฒนาสื่อการเรียนรู้ การวัดประเมินผลการเรียนรู้