ระบำพิมายปุระ : นาฏยกรรมจากโบราณสถานสู่การสร้างสรรค์ที่มีคุณค่าต่อชุมชนพิมาย จังหวัดนครราชสีมา

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: ระบำพิมายปุระเป็นการสร้างสรรค์นาฏยกรรมจากโบราณสถานที่สืบทอดมายาวนานมากกว่า 3 ทศวรรษ และมีบทบาทสำคัญต่อชุมชนพิมายทั้งในด้านศิลปวัฒนธรรม ด้านจิตใจของมนุษย์ ด้านความสามัคคี และอื่น ๆ แต่ไม่สามารถระบุหรือบ่งบอกที่มาของการแสดงรวมไปถึงคุณค่าของการแสดงได้อย่างชัดเจนจากเอกสารหรืองานวิจัย การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาความเป็นมา รูปแบบ และองค์ประกอบของการแสดงระบำพิมายปุระ และ 2) เพื่อวิเคราะห์คุณค่าของการแสดงระบำพิมายปุระที่มีต่อชุมชนพิมาย

ระเบียบวิธีการวิจัย: การวิจัยเชิงคุณภาพที่ผูวิจัยไดทำการรวบรวมขอมูลจากเอกสารงานวิจัยที่เกี่ยวของและขอมูลภาคสนาม จากนั้นทำการสรุปวิเคราะห์และนำเสนอผลการวิจัยรูปแบบการพรรณนาวิเคราะห์ โดยผู้วิจัยเก็บรวบรวมข้อมูลภาคสนามจากประชากรในพื้นที่ตำบลในเมือง อำเภอพิมาย จังหวัดนคราราชสีมา และกลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ศิลปินผู้สร้างสรรค์ผลงานหรือกลุ่มผู้รู้ (Key Informants) จำนวน 2 คน นักแสดงหรือกลุ่มผู้ปฏิบัติ (Casual Informants) จำนวน 10 คน ตัวแทนชุมชนหรือกลุ่มผู้ให้ข้อมูลทั่วไป (General Informants) จำนวน 10 คน เยาวชน (Young Person Informants) จำนวน 10 คน ผู้นำทางศาสนา จำนวน 2 คน (Religious Leader Informants) รวมทั้งสิ้น 39 คน และเครื่องมือที่ใช้เก็บข้อมูล ได้แก่ แบบสังเกต แบบสัมภาษณ์ และการสนทนากลุ่ม

ผลการวิจัย: 1) ระบำพิมายปุระเป็นระบำเชิงโบราณคดีที่คิดประดิษฐ์ขึ้นใหม่ โดยริเริ่มขึ้นในปี พ.ศ. 2531 จากจุดมุ่งหมายเพื่อสร้างสรรค์การแสดงที่นำเสนอเอกษณ์ประจำท้องถิ่น ของนางวรรณี อมัติรัตนะ โดยกระบวนการสร้างสรรค์การแสดงจำเป็นต้องศึกษาและรวบรวมข้อมูลทั้งในระดับนามธรรมและรูปธรรมเสียก่อนจึงสามารถประมวลผลและออกแบบนาฏยศิลป์ 2) ระบำพิมายปุระมีคุณค่าต่อชุมชนพิมาย ทั้งหมด 5 ด้าน ได้แก่ ด้านวิชาการ ด้านสังคมและวัฒนธรรม ด้านจิตใจ ด้านความเชื่อ และด้านเศรษฐกิจ

สรุปผล: ระบำพิมายปุระเป็นนาฏยประดิษฐ์จากหลักฐานทางโบราณคดี (ปราสาทหินพิมาย) และแรงบันดาลใจของผู้สร้างสรรค์การแสดง ที่มีคุณค่าต่อชุมชนพิมายในด้านวิชาการ สังคมและวัฒนธรรม จิตใจ ความเชื่อ และเศรษฐกิจ