การพัฒนาแนวทางการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านต้นผึ้ง ตำบลต้นผึ้ง อำเภอพังโคน จังหวัดสกลนคร

อมร  สุวรรณชัยรบ

doi:10.60027/iarj.2023.272769

ผู้แต่ง

อมร สุวรรณชัยรบ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านต้นผึ้ง จังหวัดสกลนคร https://orcid.org/0009-0002-6542-8190

DOI:

https://doi.org/10.60027/iarj.2023.272769

คำสำคัญ:

ผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง; , แนวทางการดูแล

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: ปัจจุบันประเทศไทยก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงวัยอย่าสมบูรณ์แบบ แต่ปัญหาที่พบคือยิ่งอายุมากขึ้นก็ยิ่งมีความเปราะบางเสี่ยงต่อปัญหาสุขภาพกายและสุขภาพจิต ร่างกายจะเสื่อมถอยและอ่อนแอลงมีภาวะความเจ็บป่วยเรื้อรังจนกลายเป็นผู้สูงอายที่มีภาวะพึ่งพิง การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการพัฒนาแนวทางการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงเขตรับผิดชอบของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านต้นผึ้ง อำเภอพังโคน จังหวัดสกลนคร ตามบริบทของชุมชน

ระเบียบวิธีวิจัย: การศึกษานี้เป็นการศึกษาเชิงปฏิบัติการตามกระบวนการพัฒนาคุณภาพต่อเนื่อง PDCA กลุ่มตัวอย่างคือผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง 25 คน ดำเนินการศึกษา เดือนกรกฎาคม - ตุลาคม 2566 ขั้นตอนการศึกษาประกอบด้วย 1) Plan ศึกษาและวิเคราะห์ปัญหา วางแผนจัดทำแนวทางการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง 2) Do ปฏิบัติตามแผนงาน 3) Check ตรวจสอบการดำเนินงาน และ 4) Act ปรับปรุงแนวทางการดำเนินงานตามข้อเสนอแนะ ข้อมูลเชิงคุณภาพวิเคราะห์เนื้อหาและข้อมูลเชิงปริมาณวิเคราะห์ด้วยสถิติเชิงพรรณนา

ผลการศึกษา: ผลการศึกษาพบว่ากลุ่มตัวอย่างมีปัญหาด้านการเคลื่อนไหว 7 คน กลั้นปัสสาวะไม่ได้ 10 คน ไม่มีผู้ดูแล 1 คน ปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมที่อยู่อาศัย 1 คน ต้องการขึ้นทะเบียนผู้พิการ 2 คน ขาดการพบแพทย์ตามนัด 3 คน มีปัญหาเรื่องการใช้ยา 3 คน ดื่มกาแฟมากเกินไป 1 คน ไม่มีพาหนะเดินทางไปโรงพยาบาล 1 คน และแนวทางการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงที่จัดทำขึ้นได้แก่ จัดทำแผนการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงรายบุคคลและพัฒนาทักษะอาสาสมัครดูแลผู้สูงอายุตามแผน ประสานทีมสหวิชาชีพจากโรงพยาบาลเยี่ยมบ้านประเมินความพิการ ทำกายภาพบำบัด ตรวจสอบและให้ความรู้ในการใช้ยาตามแผนการรักษาและสอนผู้ดูแลจัดเตรียมยาผู้ป่วย ให้ความรู้เรื่องโภชนบำบัดสำหรับผู้ป่วย สนับสนุนพาหนะในการเดินทางไปโรงพยาบาลตามนัด ใช้ระบบ Telemedicine ตรวจรักษาออนไลน์ในรายที่ขาดนัด ดูแลความสะอาดบ้านและสิ่งแวดล้อม และจัดหาอุปกรณ์ทางการแพทย์และผ้าอ้อมผู้ใหญ่ตามความจำเป็น ผลการประเมินความพึงพอใจต่อแนวทางการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงภาพรวมอยู่ในระดับพึงพอใจมาก

สรุปผล: การพัฒนาแนวทางการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงตามบริบทของชุมชนที่สอดคล้องกับปัญหาและความต้องการของผู้ที่มีภาวะพึ่งพิง ต้องอาศัยการทำงานโดยการมีส่วนร่วมของชุมชนที่เข้มแข็ง จึงทำให้การดำเนินงานสำเร็จลุล่วงด้วยดี

เอกสารอ้างอิง

กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. (2557). คู่มือการคัดกรอง/ประเมินผู้สูงอายุ. กรุงเทพฯ: สำนักกิจการ โรงพิมพ์สงเคราะห์องค์การทหารผ่านศึก.

กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2565). สถิติผู้สูงอายุ สัญชาติไทย และมีชื่อยู่ในทะเบียนบ้าน ธันวาคม 2565. Retrieved on 20 March 2023 from: https://www.dop.go.th/th/know/side/1/1/1159

ชวลิต สวัสดิ์ผล, ธวัชชัย เพ็งพินิจ, อัครเดช เสนานิกรณ์ และวารี ศรีสุรพล. (2559). การดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 5 (ฉบับพิเศษ),387-405.

ณัฎฐ์ณพัชร์ อ่อนตาม. (2562). เทคนิคการบริหารงานแบบ PDCA (Deming Cycle). วารสารสมาคมพัฒนาวิชาชีพการบริหารการศึกษาแห่งประเทศไทย, 1(3),39-46.

เด่นนภา ทองอินทร์, วรพจน์ พรหมสัตยพรตและเทอดศักดิ์ พรหมอารักษ์. (2563). การพัฒนาระบบการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงของกองทุนดูแลผู้สูงอายุระยะยาว องค์การบริหารส่วนตำบลหันนางาม อำเภอศรีบุญเรือง จังหวัดหนองบัวลำภู. วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.

นวลจันทร์ เครือวาณิชกิจ, สมจิต นิปัทธหัตถพงศ์, ศิริพร นันทเสนีย์, เพลินตา พิพัฒน์สมบัติ, เทียมใจ ศิริวัฒนกุล, จิราพร เกสรสุวรรณ์. (2555). รายงานวิจัยเรื่องปัจจัยที่มีผลต่อภาวะสุขภาพผู้สูงอายุ ตำบลโคกโคเฒ่า อำเภอเมือง จังหวัดสุพรรณบุรี. กรุงเทพฯ: คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิต.

ประเสริฐ เก็มประโคน, มณฑิชา เจนพานิชทรัพย์ และวิไลพร คลีกร. (2565). การพัฒนาระบบการดูแลระยะยาวและเข้าถึงบริการสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง พื้นที่จังหวัดบุรีรัมย์. วารสารศูนย์อนามัย, 16(1),140-155.

ประเสริฐ อัสสันตชัย. (2555). การประเมินสุขภาพในผู้สูงอายุ ใน คู่มือการดูแลผู้สูงอายุจากสถานพยาบาลสู่ชุมชนสำหรับบุคลากรสาธารณสุข. กรุงเทพฯ: บริษัทสินทวีการพิมพ์จำกัด.

ปิยรัตน์ ยาประดิษฐ์ และ อรสา กงตาล. (2563). การพัฒนาการจัดบริการดูแลระยะยาวสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง ตำบลหนองสิม อำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม. วารสารพยาบาลสงขลานครินทร์. 40 (3), 48-65

ภาสกร สวนเรือง, อาณัติ วรรณศรี, สัมฤทธิ์ ศรีธำรงสวัสดิ์. (2561). การดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงของผู้ช่วยเหลือในชุมชนภายใต้นโยบายการพัฒนาระบบการดูแลระยะยาวด้านสาธารณสุขสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข, 12(3),437-451.

มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย. (2561). สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2560. กรุงเทพฯ : มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย (มส.ผส.).

ราตรี โพธิ์ระวัช. (2562). แนวทางการพัฒนาการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงของผู้สูงอายุในตำบลนครชุม อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร. สักทอง: วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 25 (4),76-85.

วิชาญ ชูรัตน์, โยธิน แสวงดีและ สุพาพร อรุณรักษ์สมบัติ. (2555). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อภาวะเสี่ยงการมีปัญหาสุขภาพจิตของผู้สูงอายุ. วารสารประชากร. 3, 87-109

สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. (2559). คู่มือสนับสนุนการบริหารจัดการระบบบริการดูแลระยะยาวด้านสาธารณสุขสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. กรุงเทพฯ: สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ.

หทัยรัตน์ ตัลยารักษ์, โสภา ชิตพิทักษ์ และมโนรส บริรักษ์อราวินท์. (2562). รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์เรื่องการพัฒนานวัตกรรมเพื่อส่งเสริมสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง ตำบลเสาธง อำเภอร่อนพิบูลย์ จังหวัดนครศรีธรรมราช. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ.

อนุชา ลาวงค์, ชุติภา บุตรดีวงษ์, เสถียรพงษ์ ศิวินา, จุไรรัตน์ แก้วพิลา และ บุญชนะ ยี่สารพัฒน์. (2564). รูปแบบการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในชุมชนท้องถิ่น จังหวัดร้อยเอ็ด. Journal of Modern Learning Development, 6(2), 268-277.