Factors Affecting Sericulture Groups Decision Making on Career Sustaining in The Queen Sirikit Regional Office of Sericulture3, Khon Kaen Province

ธนัญชกร  ปกิตตาวิจิตร; สุขุมวิทย์  ไสยโสภณ; วิพัฒน์  หมั่นการ; วิพร  เกตุแก้ว; เกษมชาติ  นเรศเสนีย์

doi:10.60027/iarj.2023.271976

ผู้แต่ง

ธนัญชกร ปกิตตาวิจิตร วิทยาลัยนวัตกรรมการจัดการ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์ https://orcid.org/0009-0002-6779-4311
สุขุมวิทย์ ไสยโสภณ วิทยาลัยนวัตกรรมการจัดการ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์ https://orcid.org/0000-0002-3192-4236
วิพัฒน์ หมั่นการ วิทยาลัยนวัตกรรมการจัดการ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์ https://orcid.org/0009-0009-3743-8886
วิพร เกตุแก้ว วิทยาลัยนวัตกรรมการจัดการ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์ https://orcid.org/0009-0000-7201-053X
เกษมชาติ นเรศเสนีย์ Ratanakosin Collage of Innovation Management, Rajamangala University of Technology Rattanakosin, Thailand https://orcid.org/0009-0003-2461-0137

DOI:

https://doi.org/10.60027/iarj.2023.271976

คำสำคัญ:

เกษตรกรผู้ปลูกหม่อนเลี้ยงไหม; , การตัดสินใจประกอบอาชีพ; , ปัจจัยที่มีผลต่อการประกอบอาชีพ

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: อาชีพเกษตรกรรมเป็นอาชีพที่อยู่คู่กับคนไทยมานาน การปลูกหม่อนเลี้ยงไหมเป็นอีกอาชีพทางเลือกของเกษตรกรคนไทย และปัจจุบันนับวันจะเหลือผู้ที่ประกอบอาชีพนี้ลดลง ผลกระทบจากการสื่อสารที่ไร้พรมแดน การซื้อขายยุคใหม่ และการเปลี่ยนแปลงทางด้านสิ่งแวดล้อมทำให้มีผลต่อการดำรงชีพของเกษตรกรดังนั้น การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1)เพื่อศึกษาสภาวการณ์การปลูกหม่อนเลี้ยงไหมในพื้นที่ความรับผิดชอบของสำนักงานหม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯเขต 3 จังหวัดขอนแก่น 2) เพื่อศึกษาการปรับตัวของเกษตรกรต่อสภาพเปลี่ยนแปลงทางด้านเศรษฐกิจ สังคม การเมืองและเทคโนโลยี 3) เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจดำรงอาชีพของกลุ่มเกษตรกรฯ

ระเบียบวิธีวิจัย: การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบมีส่วนร่วม (Participatory research กลุ่มตัวอย่างคือ สมาชิกผู้ปลูกหม่อนเลี้ยงไหม ในพื้นที่ 6 จังหวัดประกอบด้วย จังหวัดชัยภูมิ กาฬสินธุ์ ร้อยเอ็ด มหาสารคาม มุกดาหาร และจังหวัดขอนแก่น สุ่มตัวอย่างแบบเจาะจงตามรายชื่อผู้ที่เป็นสมาชิกกลุ่มเกษตรกรผู้ปลูกหม่อนเลี้ยงไหม เครื่องมือวิจัยที่ใช้คือ แบบสอบถาม และแบบสนทนากลุ่ม สถิติที่ใช้คือ ค่าเฉลี่ย ร้อยละและการวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณ (Regression analysis)

ผลการวิจัย : เกษตรกรผู้ปลูกหม่อนเลี้ยงไหมส่วนใหญ่ส่วนใหญ่ใช้แรงงานในครัวเรือนเป็นหลัก โดยมีพื้นที่ถือครองไม่เกิน 5 ไร่/ครัวเรือน มักประสบปัญหาด้านน้ำในการปลูกหม่อน บางแห่งประสบความแห้งแล้งปลูกหม่อนได้ไม่เพียงพอ มีการปรับตัวด้านการรับเทคโนโลยีในด้านการผลิตไหมและการแปรรูปผลิตภัณฑ์มาใช้ในการพัฒนาผลผลิตของตนโดยอาศัยความช่วยเหลือจากภาครัฐในการถ่ายทอดองค์ความรู้ การศึกษาดูงาน การสร้างนวัตกรรมการผลิต การพยายามลดต้นทุนที่ไม่จำเป็น และการรวมกลุ่มเพื่อสร้างอำนาจต่อรองทางการตลาด ส่วนปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจดำรงอาชีพ คือ ปัจจัยด้านคุณลักษณะนิสัย ความรู้ความเข้าใจและการรับรู้ในอาชีพ ความมั่นคงในอาชีพปลูกหม่อนเลี้ยงไหม คุณภาพชีวิต ระบบการผลิต/การจัดการระบบผลิต พื้นที่ใช้ปลูกหม่อนไหม อายุของเกษตรกรที่สูงขึ้น การมีผู้สืบทอดอาชีพ และการเข้าร่วมเป็นสมาชิก ตามลำดับ

สรุปผล: เกษตรกรปลูกหม่อนเลี้ยงไหมส่วนใหญ่ใช้แรงงานครัวเรือนหลัก, มีพื้นที่ไม่เกิน 5 ไร่/ครัวเรือน, มีปัญหาด้านน้ำและความแห้ง, พยายามปรับตัวด้วยเทคโนโลยีและรับความช่วยเหลือจากภาครัฐ ปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจดำรงอาชีพมีคุณลักษณะนิสัย ความรู้ ความมั่นคงในอาชีพ คุณภาพชีวิต ระบบการผลิต พื้นที่ในการปลูก อายุ การสืบทอดอาชีพ และการร่วมกลุ่มเพื่อต่อรองทางการตลาด

References

จิระศักดิ์ เพชรมีศรี. (2557). การอบรมหลักสูตรเทคโนโลยีการจัดการสวนหม่อนให้ถูกหลักวิชาการและเพิ่มผลผลิต โครงการปรับโครงสร้างการผลิตหม่อนไหมอุตสาหกรรม วันที่ 3 - 5 มีนาคม 2557 ณ วัดห้วยเฮี้ย ต.ห้วยเฮี้ย อ.นครไทย จ.พิษณุโลก. ศูนย์สารสนเทศหม่อนไหมและประชาสัมพันธ์ กรมหม่อนไหม.

ณรงค์ฤทธิ์ วิจิตรจันทร์. (2554) การปลูกหม่อนเลี้ยงไหม : แง่คิดพิจารณาก่อนตัดสินใจเลี้ยงไหม. กรุงเทพฯ: สถาบันวิจัยหม่อนไหม กรมวิชาการเกษตร.

นิชานันท์ คงทวีและ ประภัสสร เกียรติสุรนนท์. (2559). ปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจเลี้ยงไหมของเกษตรกร ในจังหวัดขอนแก่น. วารสารแก่นเกษตร, 44 (4), 631-638.

พงศ์ หรดาล. (2540). จิตวิทยาอุตสาหกรรมและองค์การเบื้องต้น.กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีปทุม.

ภาณุพันธุ์ ประภาติกุล และ ประสิทธิ์ เพ็ชรสุข. (2557). แนวทางการพัฒนาความรู้ด้านการผลิตหม่อนไหมของเกษตรกรในจังหวัดนราธิวาส. แก่นเกษตร, 42 (2), 211-220.

ลำแพน สารจันทึก อำนาจ ตนัยพุฒิ พิมลรัตน์ เมธินธรังสรรค์ กนกวรรณ วรวงศ์สมคำ เบ็ญจมาศ แก้วรัตน์ พิญญ์พัชร์ ตรีฉิมพลี อาภาพร ขันตี. (2560). การศึกษารูปแบบการถ่ายทอดองค์ความรู้ในการส่งเสริมอาชีพการปลูกหม่อน เลี้ยงไหมในเขตพื้นที่กลุ่มจังหวัดนครชัยบุรินทร์ และกลุ่มจังหวัดร้อยแก่นสารสินธุ์. รายงานวิจัยศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติ สำนักวิจัยและพัฒนาหม่อนไหม กรมหม่อนไหม : กรุงเทพฯ.

วิโรจน์ แก้วเรือง. (2560). สาระน่ารู้หม่อนไหม การเลี้ยงไหมต้องปรับเมื่อโลกเปลี่ยน. Retrieved 17 May 2017 from: https://www.gotoknow.org/posts/500544.

ศิริพร บุญชู และสิทธิ ภูมิวัฒนะ. (2557). การวิเคราะห์เศรษฐกิจการส่งออกผ้าทอไหมและผลิตภัณฑ์ไหมไทย. สำนักอนุรักษ์และตรวจสอบมาตรฐานหม่อนไหม สำนักพัฒนาและถ่ายทอดเทคโนโลยีหม่อนไหม. กรุงเทพฯ: กรมหม่อนไหม.

ศุภกฤต จันทรวิชญ์ พิชัย เชื้องาม เยาวลักษณ์ ทองทวี และชุมญาณัช คำวงษ์. (2560). ความต้องการได้รับการส่งเสริมของผู้ปลูกหม่อนเลี้ยงไหมพันธุ์ไทยพื้นบ้านในเขต จังหวัดอุบลราชธานี ประจำปี 2559. รายงานฉบับสมบูรณ์. สำนักงานหม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ เขต 6 จังหวัดศรีสะเกษ ศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติฯ อุบลราชธานี สำนักพัฒนาและถ่ายทอดเทคโนโลยีหม่อนไหม.

ศุภชัย ยาวะประภาษ. (2544). การวิจัยทางรัฐประศาสนศาสตร์. กรุงเทพฯ: โครงการผลิตตำราและเอกสารการสอน

ศุภวรรณ เคี่ยนเมธี, สมหญิง ชูประยูร, ชาติ ศรีแสง, มยุรี ชมพูพื้น, พิมลรัตน์ เมธินธ์รังสรรค์, ภาวิณี อาสน์สุวรรณ และอาภาพร ขันตี (2561). การศึกษาการยอมรับเทคโนโลยีการผลิตหม่อนไหม เพื่อนำไปปฏิบัติตาม ในการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตในระดับเกษตรกร. กรุงเทพฯ: กรมหม่อนไหม.

สำนักงานสถิติแห่งชาติ (2561) การสำรวจภาวะการทำงานของประชากร สำนักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร. กรุงเทพฯ: สำนักงานสถิติแห่งชาติ. ISSN 0858-0200.

Beach, D.S. (1965). Personnel: Management of People at Work. New York: The Macmillan. Co. Ltd.

Ginzberg, E. (1974). Career Guidance. New York: McGraw-Hill Co.

Hoppock, R. (1976). Occupational Information. 4th ed. New York: McGraw-Hill.

Mowday, R.T., Steers, R.M., & Porter, L.W. (1979). The measurement of organizational commitment. Journal of Vocational Behavior, 14(2), 224–247.

Tiedeman, D.V., & O'Hara, R.P. (1976). Career Development: Choice and Adjustment. Differentiation and Integration in Career Development. New York.