ปัญหากฎหมายเกี่ยวกับการลงโทษทางปกครองในการกระทำความผิดวินัยการเงินการคลังของรัฐ

บทคัดย่อ

ภูมิหลังและวัตถุประสงค์: การรักษาวินัยการเงินการคลังของรัฐถูกนำมาเชื่อมโยงกับการตรวจเงินแผ่นดินซึ่งเป็นการตรวจสอบด้านวินัยการเงินการคลังของรัฐ   อย่างไรก็ตามการสั่งลงโทษทางปกครองตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน พ.ศ. 2561 นำมาซึ่งสภาพปัญหาบางประการ ดังนั้นการวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา (1) ปัญหากฎหมายเกี่ยวกับการกระทำความผิดวินัยการเงินการคลังของรัฐ โดยเน้นศึกษากรณีการลงโทษทางปกครอง (2) ศึกษาและวิเคราะห์กฎหมายเกี่ยวกับการลงโทษทางปกครองในเรื่องความผิดวินัยการเงินการคลังของรัฐ ตามกฎหมายที่เกี่ยวข้องของประเทศไทยเปรียบเทียบกับกฎหมายของสาธารณรัฐฝรั่งเศส (3) เพื่อหาแนวทางในการแก้ไขปัญหาที่เกี่ยวข้อง

ระเบียบวิธีวิจัย: การศึกษาวิจัยในครั้งนี้ศึกษาค้นคว้าจากเอกสาร โดยศึกษาแนวคิด ทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการพิจารณาความผิดวินัยทางงบประมาณและการคลัง บทบัญญัติของกฎหมายและระเบียบที่เกี่ยวข้อง ทำการวิเคราะห์เนื้อหาและวนำเสนอเชิงพรรณนา

ผลการวิจัย: พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน พ.ศ. 2561 และระเบียบคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดินว่าด้วยการพิจารณาวินิจฉัยความผิดวินัยการเงินการคลังของรัฐ พ.ศ. 2562 พบว่ามาตรการทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการลงโทษทางปกครองกรณีกระทำผิดวินัยการเงินการคลังของรัฐ มีปัญหาบางประการอันเกี่ยวกับการกำหนดฐานความผิดวินัยการเงินการคลังของรัฐ บทลงโทษทางปกครอง รวมถึงการใช้ดุลพินิจในการลงโทษปรับทางปกครอง ซึ่งในปัจจุบันยังขาดความชัดเจน ไม่เหมาะสม ยากต่อการนำไปปฏิบัติจริง ไม่เป็นไปตามวัตถุประสงค์ของการลงโทษทางปกครอง และยังอาจทำให้เกิดการกระทบสิทธิและเสรีภาพของผู้ถูกลงโทษเกินสมควร อย่างไรก็ตามจากการศึกษากฎหมายวินัยทางงบประมาณและการคลังในระบบกฎหมายของสาธารณรัฐฝรั่งเศส พบว่ามีการกำหนดฐานความผิด บทลงโทษทางปกครอง รวมถึงหลักเกณฑ์ในการลงโทษปรับทางปกครองที่ชัดเจนแน่นอน สามารถปฏิบัติได้จริงโดยที่ไม่กระทบต่อสิทธิและเสรีภาพของผู้ถูกลงโทษเกินสมควร อันแตกต่างจากประเทศไทยในปัจจุบัน  ดังนั้นควรให้มีการแก้ไขพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการตรวจเงินแผ่นดิน พ.ศ. 2561 และระเบียบคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดินว่าด้วยการพิจารณาวินิจฉัยความผิดวินัยการเงินการคลังของรัฐ พ.ศ. 2562 ให้มีการกำหนดฐานความผิดที่ประกอบด้วยองค์ประกอบความผิดและโทษที่ต้องได้รับไว้อย่างชัดเจน และตัดบทลงโทษทางปกครองบางประการที่ไม่จำเป็นหรือไม่สามารถปฏิบัติได้จริงออกไป รวมถึงกำหนดหลักเกณฑ์การใช้ดุลพินิจในการลงโทษปรับทางปกครองให้ชัดเจนแน่นอน โดยอ้างอิงตามแนวทางกฎหมายวินัยทางงบประมาณและการคลังในระบบกฎหมายของสาธารณรัฐฝรั่งเศส และประยุกต์ให้เข้ากับสภาพสังคมและเศรษฐกิจของไทย เพื่อเป็นการรับประกัน และคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของผู้ถูกลงโทษไม่ให้ได้รับความเสียหายจากการถูกลงโทษทางปกครองกรณีกระทำผิดวินัยการเงินการคลังของรัฐที่มากเกินควร

สรุปผล: การศึกษาพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญเรื่องการตรวจเงินแผ่นดิน พ.ศ. 2561 และระเบียบคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดินเรื่องการพิจารณาวินิจฉัยความผิดวินัยการเงินการคลังของรัฐ พ.ศ. 2562 พบว่ามีปัญหาในการกำหนดฐานความผิดและการลงโทษทางปกครองที่ไม่ชัดเจนและไม่เหมาะสม ไม่สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของการลงโทษทางปกครอง แนะนำให้มีการแก้ไขพระราชบัญญัติและระเบียบเพื่อกำหนดฐานความผิดและโทษที่ชัดเจนและไม่กระทบต่อสิทธิและเสรีภาพของผู้ถูกลงโทษเกินควร โดยสอดคล้องกับแนวทางกฎหมายวินัยทางงบประมาณและการคลังของสาธารณรัฐฝรั่งเศส และปรับให้เข้ากับสภาพสังคมและเศรษฐกิจของไทย เพื่อคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของผู้ถูกลงโทษไม่ให้ได้รับความเสียหายจากการถูกลงโทษทางปกครองที่มากเกินควร