รูปแบบการจัดการศึกษาเพื่อส่งเสริมทักษะชีวิตโดยการมีส่วนร่วมของท้องถิ่น

บทคัดย่อ

การจัดการศึกษาและพัฒนาการเรียนรู้ของผู้เรียนจำเป็นต้องได้รับความร่วมมือกับทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง เพื่อหาแนวทางพัฒนา ป้องกันและแก้ไขปัญหาให้กับผู้เรียนในมิติของภูมิสังคมของเยาวชน สถานศึกษาซึ่งเป็นหน่วยงานหลักในการวางแผนจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานให้บริการทางวิชาการแก่ท้องถิ่น ชุมชน ควรหาแนวทางส่งเสริมและพัฒนาผู้เรียน ให้จบการศึกษาตามหลักสูตร และมีภูมิคุ้มกันที่ดีในตัว เติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพในอนาคต โดยใช้หลักการบริหารแบบมีส่วนร่วม ดังนั้นการวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาสภาพการดำเนินงานการจัดการศึกษาเพื่อส่งเสริมทักษะชีวิตโดยการมีส่วนร่วมของท้องถิ่น (2) พัฒนารูปแบบการจัดการศึกษาเพื่อส่งเสริมทักษะชีวิตโดยการมีส่วนร่วมของท้องถิ่น และ (3) ทดลองใช้รูปแบบการจัดการศึกษาเพื่อส่งเสริมทักษะชีวิตโดยการมีส่วนร่วมของท้องถิ่น และ (4) ศึกษาประสิทธิผลรูปแบบการจัดการศึกษาเพื่อส่งเสริมทักษะชีวิตโดยการมีส่วนร่วมของท้องถิ่น กลุ่มเป้าหมาย ได้แก่ ครู นักเรียน จำนวน 77 คน ได้มาโดยการเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ แบบสอบถาม และแบบประเมินรูปแบบ และสถิติที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการวิจัยพบว่า (1) สภาพการดำเนินงานการจัดการศึกษาเพื่อส่งเสริมทักษะชีวิตโดยการมีส่วนร่วมของท้องถิ่น ที่มีค่าเฉลี่ยโดยรวมสูงสุด คือ สถานศึกษาสนับสนุนให้ครูนำภูมิปัญญาท้องถิ่นมาใช้ในการจัดการเรียนรู้ คือ อบรม สัมมนาและศึกษาดูงานสำหรับครู คิดเป็นร้อยละ 91 รองลงมา คือ สถานศึกษากำหนดกิจกรรมพัฒนาทักษะชีวิตนักเรียนที่ต้องแก้ไขให้สอดคล้องกับบริบทของนักเรียนและท้องถิ่น คือ กิจกรรมหลีกเลี่ยงสิ่งเสพติด กิจกรรมส่งเสริมอาชีพคิดเป็นร้อยละ 83 และอาชีพที่ใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่น คือ เกษตรพอเพียง คิดเป็นร้อยละ 82 ตามลำดับ (2) รูปแบบการจัดการศึกษาเพื่อส่งเสริมทักษะชีวิตโดยการมีส่วนร่วมของท้องถิ่น พบว่าโครงสร้างรูปแบบประกอบด้วย หลักการ วัตถุประสงค์ สาระสำคัญ และองค์ประกอบ โดยองค์ประกอบแยกออกเป็น 2 ด้าน ได้แก่ ด้านการจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วม และด้านการจัดการเรียนรู้ (3) ผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดการศึกษาเพื่อส่งเสริมทักษะชีวิตโดยการมีส่วนร่วมของท้องถิ่น พบว่า ด้านการจัดการศึกษาแบบมีส่วนร่วม โดยรวม พบว่า อยู่ในระดับมากที่สุด และด้านการจัดการเรียนรู้ โดยรวม พบว่าอยู่ในระดับมากที่สุด และ (4) ประสิทธิผลรูปแบบการจัดการศึกษาเพื่อส่งเสริมทักษะชีวิตโดยการมีส่วนร่วมของท้องถิ่น มีความสอดคล้องเหมาะสมสำหรับการนำไปพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ค่าดัชนีความสอดคล้องเหมาะสมเท่ากับ 1.00