รูปแบบการบริหารจัดการโรงเรียนศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษาสู่การพัฒนาคุณภาพที่ยั่งยืน โรงเรียนบ้านปักหมู สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาหนองคาย เขต 2

สุจิตรา  ป้องโกเซ

doi:10.14456/iarj.2022.87

ผู้แต่ง

สุจิตรา ป้องโกเซ โรงเรียนบ้านปักหมู, สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาหนองคาย เขต 2 https://orcid.org/0000-0002-7751-9121

DOI:

https://doi.org/10.14456/iarj.2022.87

คำสำคัญ:

ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง; , รูปแบบการบริหารจัดการ; , ศูนย์การเรียนรู้

บทคัดย่อ

การจัดการเรียนรู้ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เป็นการนำหลักการและทฤษฎีของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มาประยุกต์ใช้เป็นแนวทางในการกำหนดนโยบายการจัดการบริหารและการเรียนการสอน เพื่อให้เกิดความยั่งยืนในด้านคุณภาพการศึกษา ชีวิต และสิ่งแวดล้อม การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ของการวิจัย 1) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบัน ปัญหา และความต้องการในการบริหารจัดการโรงเรียนศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษาสู่การพัฒนาคุณภาพที่ยั่งยืน 2) เพื่อสร้างรูปแบบการบริหารจัดการโรงเรียนศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษาสู่การพัฒนาคุณภาพที่ยั่งยืน 3) เพื่อศึกษาผลการทดลองใช้รูปแบบการบริหารจัดการโรงเรียนศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษาสู่การพัฒนาคุณภาพที่ยั่งยืน 4) เพื่อสอบถามความพึงพอใจต่อรูปแบบการบริหารจัดการโรงเรียนศูนย์การเรียนรู้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษาสู่การพัฒนาคุณภาพที่ยั่งยืน กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ ครู จำนวน 5 คน คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 8 คน นักเรียน จำนวน 33 คน และผู้ปกครองนักเรียน จำนวน 33 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย1) แบบสอบถามสภาพปัจจุบัน ปัญหาและความต้องการในการบริหารจัดการโรงเรียนศูนย์การเรียนรู้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษา 2) แบบสัมภาษณ์ 3) รูปแบบการบริหารจัดการโรงเรียนศูนย์การเรียนรู้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษา4) แบบสอบถามความพึงพอใจ5) แบบทดสอบความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงการวิเคราะห์ข้อมูล ใช้ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การวิเคราะห์เนื้อหา และทดสอบความแตกต่างของคะแนนก่อนและหลังการอบรมด้วย t-test (Dependent Samples) ผลการวิจัย พบว่า (1) การวิเคราะห์สภาพปัจจุบัน ปัญหาและความต้องการในการบริหารจัดการโรงเรียนศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษาสู่การพัฒนาคุณภาพที่ยั่งยืน พบว่า ด้านสภาพ ปัจจุบันโดยรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน พบว่า มีผลการประเมินอยู่ในระดับมาก 2 ด้าน และระดับปานกลาง 4 ด้าน ด้านปัญหา โดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน พบว่า มีผลการประเมินอยู่ในระดับมาก 2 ด้าน และระดับปานกลาง 4 ด้าน และด้านความต้องการ โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน พบว่า มีผลการประเมินอยู่ในระดับมากที่สุดทุกด้าน (2) ผลการสร้างรูปแบบการบริหารจัดการโรงเรียนศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษาสู่การพัฒนาคุณภาพที่ยั่งยืน ประกอบด้วย 6 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) ด้านบุคลากรพอเพียง 2) ด้านสิ่งแวดล้อมพอเพียง 3) ด้านชุมชนพอเพียง 4) ด้านนวัตกรรมพอเพียง 5) ด้านงบประมาณพอเพียง 6) ด้านการสร้างเครือข่ายพอเพียง ผลการประเมินรูปแบบโดยผู้ทรงคุณวุฒิ โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (3) ผลการทดลองใช้รูปแบบการบริหารจัดการโรงเรียนศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษาสู่การพัฒนาคุณภาพที่ยั่งยืน โดยรวมอยู่ในระดับมาก มีค่าเฉลี่ย 4.35 (4) ผลการสอบถามความพึงพอใจรูปแบบการบริหารจัดการโรงเรียนศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษาสู่การพัฒนาคุณภาพที่ยั่งยืน โดยรวมอยู่ในระดับมาก มีค่าเฉลี่ย 4.27 และ (5) ผลการอบรมเพื่อขยายผลสู่โรงเรียนเครือข่าย โดยการวิเคราะห์เปรียบเทียบคะแนนการทดสอบความรู้ เข้าใจเกี่ยวกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง หลังการอบรมสูงกว่าก่อนอบรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ.01

เอกสารอ้างอิง

กระทรวงศึกษาธิการ. (2556). คู่มือการบริหารโรงเรียนในโครงการพัฒนาการบริหารรูปแบบนิติบุคคล. กรุงเทพฯ: กระทรวงศึกษาธิการ.

จักรปรุฬห์ วิชาอัครวิทย์. (2559). รูปแบบการจัดการเรียนการสอนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในจังหวัดเชียงใหม่. เชียงใหม่ : มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่.

จำเริญรัตน์ จิตต์จิรจรรย์. (2559). การพัฒนารูปแบบการประยุกต์ใช้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อพัฒนาตนเองในการศึกษาของนักศึกษาสถาบันอุดมศึกษาในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. วารสารวิชาการ สมาคมสถาบันอุดมศึกษาเอกชนแห่งประเทศไทย. 22 (2), 47-60.

ณสิตา อรัญยะพันธุ์. (2552).การบริหารจัดการศึกษาตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษานนทบุรี เขต 2. กรุงเทพ: มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิต.

ธนธรรม มีทอง. (2552). การบริหารจัดการสถานศึกษาตามแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง :กรณีศึกษาโรงเรียนบ้านรองแซง. การศึกษาคนควาอิสระศึกษาศาสตรมหาบัณฑิตสาขาการบริหารการศึกษามหาวิทยาลัยขอนแก่น.

นวรัตน์ ทองน้อย. (2553). การบริหารสถานศึกษาตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง โรงเรียน วัดลากะดาน สานักงานเขตคลองสามวา กรุงเทพมหานคร. [Online] สืบค้นจากhttp://www.loysaianusornschoolcomBook1234htm?b_id=77891&bcat_id=16. [10 มิถุนายน 2564]

บุญเอื้อ หงส์วิชา. (2554). การประยุกต์ใช้หลักเศรษฐกิจพอเพียงในการดำเนินชีวิตของบุคลากรทางการศึกษา ในสังกัดโรงเรียนพระปริยัติธรรมแผนกสามัญศึกษา จังหวัดร้อยเอ็ด. วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย.

พัชฎา วะไลใจ. (2553). การศึกษาปัญหาการจัดการศึกษาตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ในโรงเรียนสังกัดสานักงานเขตพื้นที่การศึกษาชลบุรี เขต 2. งานนิพนธ์การศึกษา มหาบัณฑิตสาขาวิชาการบริหารการศึกษาคณะศึกษาศาสตร์มหาวิทยาลัยบูรพา.

พิชญาดา สิงหเลิศ. (2560). การบริหารสถานศึกษาตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของโรงเรียนในสหวิทยาเขตระยอง 2 สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 18. งานนิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา.

พิพัฒน์ แก้วใส. (2557). การนำแนวคิดหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในโรงเรียนประถมศึกษาสำนักงานเขตลาดกระบังสังกัดกรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์.

โรงเรียนบ้านปักหมู. (2563). รายงานผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา (SELF-ASSESSMENT REPORT : SAR) ปีการศึกษา 2563. หนองคาย: โรงเรียนบ้านปักหมู.

วรนุช ปานคุ้ม. (2560). การจัดทำแผนกลยุทธ์การพัฒนาสถานศึกษาพอเพียงเพื่อเป็นศูนย์การเรียนรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษาของโรงเรียน ราชประชานุเคราะห์ 13 จังหวัดอุตรดิตถ์.วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการศึกษา การบริหารการศึกษา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

วรางคนาง ชูแก้ว. (2553). การพัฒนาโมเดลเชิงสาเหตุของคานิยมและพฤติกรรมตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของนักเรียนมัธยมศึกษา. วารสารเทคโนโลยีสุรนารี, 4 (2), 1-16.

วาโร เพ็งสวัสดิ์. (2553). สถิติประยุกต์สำหรับการวิจัยทางสังคมศาสตร์. กรุงเทพฯ: สุวิริยสาส์น.

สมใจ สิกขวัฒน์, วรรณะ บรรจง และ สถาพร สังข์ขาวสุทธิรักษ์. (2557). การบริหารสถานศึกษาตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงที่มีต่อการเสริมสร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุราษฎร์ธานีเขต 1. วารสารครุพิบูล. 1 (1), 1-11.

สมชาย ทวีทรัพย์. (2557). รูปแบบการบริหารโรงเรียนแบบมีส่วนร่วมตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงโรงเรียนบ้านหนองเตย. ศรีสะเกษ: โรงเรียนบ้านหนองเตย.

สมรภูมิ อ่อนอุ่น. (2557). แนวทางการบริหารสถานศึกษาตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของโรงเรียนมัธยมศึกษาในจังหวัดตาก สังกัดสานักงานเขตพื้นทีการศึกษามัธยมศึกษาเขต 38. วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์.

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2563). นโยบายสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ปีงบประมาณ พ.ศ.2563. กรุงเทพฯ.: สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ.

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2559). สรุปสาระสำคัญแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่สิบสอง พ.ศ. 2560-2564.กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติสำนักนายกรัฐมนตรี.

สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์. (2555).จากปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงสู่การปฏิบัติ กว่า 1 ทศวรรษ.กรุงเทพฯ: สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์.

สิริรัชต์ แก้วงาม. (2561). การพัฒนารูปแบบการยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนโรงเรียนบ้านฉู่ฉี่ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสมุทรสงคราม. สมุทรสงคราม: โรงเรียนบ้านฉู่ฉี่.

อรวรณ ป้อมดำ. (2561). การขับเคลื่อนศูนย์การเรียนรู้ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในสถานศึกษาสังกัดสานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2. กรุงเทพฯ:สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ.