การก่อรูปผังเมืองสกลนครในช่วงรัตนโกสินทร์ตอนต้น
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาเหตุปัจจัยในการเปลี่ยนแปลงทางผังเมืองสกลนครในช่วงรัตนโกสินทร์ตอนต้น และ 2) ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการเปลี่ยนแปลงทางผังเมืองสกลนครกับบริบทแวดล้อม ที่ส่งผลต่อการก่อรูปทางผังเมืองสกลนครในช่วงรัตนโกสินทร์ตอนต้น ผลการวิจัยสรุปได้ว่า การก่อรูปของผังเมืองสกลนครเกิดจากปัจจัยทางภูมิศาสตร์เป็นหลัก ผสมผสานกับคติความเชื่อทางวัฒนธรรมและรูปแบบการปกครอง ก่อให้เกิดการก่อตั้งบ้านเรือนที่มีลักษณะเป็นคุ้มวัด กระจายตัวตามพื้นที่เนินสูงภายในย่านเมืองเก่าสกลนคร ชี้ให้เห็นถึงการปรับแต่งผังเมืองให้เหมาะสมกับภูมิประเทศและตอบสนองต่อสังคมวัฒนธรรมที่ยังคงปรากฏรูปแบบดั้งเดิมมาจนถึงปัจจุบัน ซึ่งประโยชน์จากการวิจัยสามารถนำไปใช้เป็นข้อมูลในการพัฒนาเมืองด้านต่าง ๆ เช่น การวางผังเมือง การอนุรักษ์ชุมชนและการวางแผนสาธารณูปโภคเมือง เป็นต้น
Article Details
เอกสารอ้างอิง
การเคหะแห่งชาติ. (2549). โครงการศึกษาแนวทางการพัฒนาและฟื้นฟูที่อยู่อาศัยที่ส่งเสริมเอกลักษณ์ของเมืองจังหวัดสกลนคร. กรุงเทพฯ: การเคหะแห่งชาติ.
ชลิต ชัยครรชิต. (2544). สังคมและวัฒนธรรมอีสาน. ขอนแก่น: โรงพิมพ์คลังนานาธรรมวิทยา.
ดวงจันทร์ อาภาวัชรุตม์. (2542). เมืองในสังคมไทย: กำเนิด พัฒนาการและแนวโน้ม. เชียงใหม่: สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
ธีรชัย บุญมาธรรม. (2536). ประวัติศาสตร์สังคมอีสานตอนบน พ.ศ. 2318-พ.ศ. 2450. มหาสารคาม: วิทยาลัยครูมหาสารคาม.
ปฐม หงษ์สุวรรณ. (2547). ตำนานและพิธีกรรมบูชาผีเมือง: การสร้างสำนึกประวัติศาสตร์ของไทพวนและผู้ไทในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.
พระราชวรมุณี. (2526 ). ไตรภูมิพระร่วง อิทธิพลต่อสังคมไทย. กรุงเทพฯ: แสงรุ้งการพิมพ์.
ภูริภูมิ ชมพูนุช. (2549). พัฒนาการของเมืองในแอ่งสกลนครระหว่าง พ.ศ. 2371 ถึง 2436. วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สพสันต์ เพชรคำ. (2558). ประวัติศาสตร์การขยายตัวเมืองในเขตเทศบาลนครสกลนคร. สกลนคร: มหาวิทยาลัยราชภัฎสกลนคร.
สุรัตน์ วรางค์รัตน์. (บรรณาธิการ). (2524). ตำนานพงศาวดารเมืองสกลนคร ฉบับพระยาประจันตประเทศธานี (โง่นคำ พรหมสาขา ณ สกลนคร). สกลนคร: สโมสรไลอ้อน สกลนคร.
สุรัตน์ วรางค์รัตน์. (บรรณาธิการ). (2528). โครงการวิจัยเรื่อง สภาพหมู่บ้านริมหนองหารสกลนคร. สกลนคร: วิทยาลัยครูสกลนคร.
เอกวิทย์ ณ ถลาง. (2544). ภูมิปัญญาอีสาน. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์อัมรินทร์.
Arphawatcharut, D. (1999). Cities in Thai Society: Origins, Development and Trends. Chiang Mai: Research Institute Chiang Mai University. (in Thai)
Boonmatham, T. (1999). Upper Northeastern Society History during 1775 - 1907. Mahasarakham: Mahasarakham Teacher College. (in Thai)
Chomphunut, P. (2006). Urban Development in Sakon Nakhon Basin during 1828-1893. Thesis in Education Faculty of Education Silapakorn University. (in Thai)
Chaikanchit, C. (2001). Social and Culture of Isan. Khon Kaen. Klang Nana Thum Printing House. (in Thai)
Fine Arts Department. (1997). The Past of Sakon Nakhon. Bangkok: Fine Arts Department. (in Thai)
Hongsuwan, P. (2004). Legend and ritual worship of the ghost town: the realization of the history of Tai Puan and Tai in Thailand. Bangkok: Sirindhorn Anthropological Center. (in Thai)
Na Talang, A. (2001). Isan Wisdom. Bangkok: Amarin Printing. (in Thai)
National Housing Authority. (2006). The Project to Study the Development and Revitalization of Housing that Promotes the Identity of the City of Sakon Nakhon. Bangkok: National Housing Authority. (in Thai)
Petchkham, S. (2015). History of Urban Expansion in Sakon Nakhon Municipality. Sakon Nakhon: Sakon Nakhon Rajabhat University. (in Thai)
Pra Rajaworamunee. (1983). Tri Phum Pra Ruang Influence on Thai society. Bangkok: Saeng Rung Printing. (in Thai)
Warangrat, S. (e.d.). (1981). The Legend of Sakon Nakhon City in Praya Prachanpratetthani Edition. Sakon Nakhon: Sakon Nakhon Lion Club. (in Thai)
Warangrat, S. (e.d.). (1985). The villages Condition around Nong Han Lake in Sakon Nakhon Research Project. Sakon Nakhon: Sakon Nakhon Teacher College. (in Thai)